Μήλο - παγκόσμιο σύμβολο της Γνώσης και της Ελευθερίας

ΑΥΤΟ ΤΟ  ΦΡΟΥΤΟ  ΚΡΥΒΕΙ  ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΑΣ

Στους  μύθους και στα παραμύθια, από τον Αδάμ και την Εύα  έως τον Πάρη  και  έως  τη μάγισσα  της Χιονάτης, το μήλο συνοδεύει  την ιστορία  του ανθρώπου. Αντιπροσωπεύει  μάλιστα, αρετές  και ελαττώματα, τύχη η κακοτυχία  και δυνατότητες  για εξέλιξη ή  καταστροφή. Το σφαιρικό του σχήμα και το κεντρικό του σημείο ανακαλεί  τη συμπλήρωση  της πράξης  και τη συγκέντρωση  όλων των δυνάμεων  σε ένα μοναδικό  σημείο.

Ο ΜΥΘΟΣ

Ο  μύθος  του μήλου, δηλαδή  η ιστορία αυτού του τυπικού  χειμωνιάτικου  φρούτου – που παρουσιάζει  την καλύτερη  όψη του  στην εποχή του  κρύου και του σκοταδιού – σύμφωνα με τη δυτική παράδοση, γεννιέται  μαζί με τον άνθρωπο. Και πιο συγκεκριμένα  με τον πρώτο άνδρα και την πρώτη γυναίκα. Πράγματι, η  Εύα  προσφέρει το μήλο  στον Αδάμ. Εκείνος  το  τρώει και αμέσως γίνεται  η προσωποποίηση  του κακού.

Συνειρμικά θα μπορούσε  κανείς  να διακρίνει  έννοιες  που δεν είναι  διόλου τυχαίες  όχι μόνο  από το γεγονός  ότι η λέξη  μήλο  είναι το ανάγραμμα του  κακού (male ) αλλά και από την κοινή ρίζα  της λατινικής   λέξης malum. Πως παγιδεύει το μήλο; Δεν λείπουν  οι αναφορές  σε αυτό, αρκεί να σκεφτεί κανείς  το χρυσό  μήλο της Έριδας  που έδωσε ο Πάρις  στην Αφροδίτη, την οποίαν προτίμησε από την Ήρα  και την Αθηνά Παλλάδα. Ακόμη, έχει μείνει  στη μνήμη  του κόσμου  το μαγεμένο μήλο  μέσω του οποίου  η Χιονάτη  υποτάσσεται  στα μάγια της κακιάς μάγισσας.

Η μνήμη αυτή έχει  διατηρηθεί έντονα  αν υπολογίσει κανείς  την ατελείωτη  αλυσίδα  πένθους και πόνου  που κατατρέχει τη μοίρα  του ανθρώπου   που τη συνδέει άρρηκτα  με εκείνη την πρώτη  παράβαση  των πρωτόπλαστων  προγόνων μας. Εξάλλου το μήλο  είναι ο καρπός  του δένδρου  της γνώσης  και ως εκ τούτου  και το σύμβολο της γνώσης.

 Ανάμεσα στους θρύλους  υπήρχε και ένας  από τον   μάγο Μερλίνο  ο οποίος αναφέρεται  στον βασιλιά Αρθούρο, ο οποίος  μοιάζει με παραλλαγή  του βιβλικού διηγήματος  της «πτώσης αλλά που φωτίζει  αυτήν την ιστορία προσθέτοντας καινούργιες  έννοιες.

Ο Μερλίνο αναφέρει  ότι η  Εύα  φύλαξε το  κλαδί της  μηλιάς  που είχε κόψει  από το δένδρο  μαζί με το μήλο της κατάρας  και μη ξέροντας  που να το φυλάξει, αποφάσισε  να το φυτέψει  στη γη. Το κλαδί  έκανε ρίζες  και σύμφωνα με την επιθυμία  του δημιουργού  αναπτύχθηκε  γρήγορα  και έγινε  μεγάλο και λευκό σαν χιόνι. Ο κορμός τα φύλλα   και ο φλοιός του  ήταν λευκά. Ήταν  έτσι - εξηγεί ο  Μερλίνο- για να συμβολίζει την αγνότητα  που    είχε  η Εύα  όταν το φύτεψε, πράγμα που σημαίνει  ότι η κληρονομιά  του ανθρώπου  δεν είχε χαθεί για πάντα. Ο Αδάμ και η Εύα  φύτεψαν και άλλα δέντρα  με κλαδιά που είχαν  κόψει από το μεγάλο  λευκό δέντρο. Έτσι δημιουργήθηκε γρήγορα  ένα πυκνό δάσος, μέσα στο οποίο  τους άρεσε  πολύ να  αναπαύονται.

Εκεί κάποια  Παρασκευή, άκουσαν την φωνή  του Κυρίου που τους  είπε να  ενωθούν  για να δημιουργήσουν  την ανθρώπινη  γενιά  και να ανασχηματίσουν την 10^η  στρατιά των Αγγέλων-  Αυτοί ήταν οι εκπεσόντες Άγγελοι. Έτσι  γεννήθηκε  ο Άβελ, και αμέσως μετά  το μεγάλο λευκό δέντρο  έγινε  πράσινο  σαν το χορτάρι  των λιβαδιών  και μόνο από εκείνη την ημέρα  άρχιζε να ανθίζει  και να καρποφορεί.

Συνεπώς, πρόκειται για ένα  καινούριο  μήλο  που προήλθε  από το δέντρο της Εύας την ίδια  στιγμή που αρχίζει  η ενσάρκωση   του Άβελ του Δικαίου. Αυτό το μήλο συμβολίζει  τη θέληση να   ξεπεραστεί  το πνεύμα της παράβασης, το οποίο  είναι ενσωματωμένο  στην πρώτη πράξη  της ανυπακοής.

ΤΟ ΠΕΝΤΑΣΤΕΡΟ

 Το νέο  μήλο της εποχής του Άβελ αντιπροσωπεύει  τον άνθρωπο  με τις αρετές του, τα ελαττώματά του και τις εσωτερικές  του δυνατότητες  για απελευθέρωση  και εξέλιξη. Αν κόψει κανείς  στον  "Ισημερινό" του, δηλαδή το μήλο  κάθετα στον άξονα του κοτσανιού του,  θα δει ότι το  ενδοκάρπιο  που περικλείει  τους σπόρους  σχηματίζει  το Πεντάστερο (το αστέρι με τις πέντε γωνίες).

Μία από τις πολλές έννοιες  του Πεντάστερου  είναι πράγματι  ο άνθρωπος, που κατά κάποιο τρόπο έρχεται σχηματικά στο νου μας, αν    φανταστούμε  το κεφάλι στην κορυφή,  με τα πόδια και τα  χέρια  ανοιχτά.

Αν γυρίσουμε ανάποδα το Πεντάστερο, στο πάνω μέρος φαίνονται δύο κορυφές  που μας θυμίζουν  το κεφάλι του τράγου, το οποίο  ίσως να αντιπροσωπεύει  την εξέλιξη  και την ανάπτυξη, αλλά και την καταστροφή .

Μελετητής των θρησκειών  Herny Bertrand  υποστηρίζει  ο συμβολισμός του  μήλου  αποδόθηκε  στον  Τράγο  από το γεγονός  ότι στο κέντρο του  έχει ένα Πεντάστερο. Για αυτό το λόγο οι μύστες  θεωρούν  ότι το μήλο  είναι ο καρπός της γνώσης  και της ελευθερίας. Συνεπώς, το να φάει κανείς  το μήλο, σημαίνει για τους μύστες  ότι κάνει κατάχρηση  της εξυπνάδας  με σκοπό να  γνωρίσει το κακό, κατάχρηση  της ευαισθησίας  για την επιθυμία, και κατάχρηση  της ελευθερίας  για να το κάνει. Αλλά όπως  συμβαίνει συνήθως,  ο κοινός άνθρωπος  πήρε το σύμβολο  ως πραγματικότητα. Ο  σχηματισμός  του Πεντάστερου  στο εσωτερικό  της σάρκας του μήλου  σύμβολο του ανθρώπου – πνεύμα, αντιπροσωπεύει  επίσης τον εκφυλισμό  του πνεύματος, το οποίο αιχμαλωτίστηκε  από την ενσάρκωση.

Ο ΗΡΑΚΛΗΣ

 Από την Ιουδαϊκή –Χριστιανική  παράδοση , έως  εκείνη της Αρχαίας  Ελλάδος  οι έννοιες  που είναι  συνδεδεμένες  με το μήλο διαφοροποιούνται . Ο αυτονομαζόμενος  ήρωας, τον οποίο ο ελληνικός μύθος  έχει κληροδοτήσει  στους μεταγενέστερους είναι ο Ηρακλής. Παρόλο που ο Ηρακλής προερχόταν  από θεϊκή οικογένεια- ούτε λίγο  ούτε πολύ  ήταν πράγματι  γιός του Δία βασιλέα των θεών – έπρεπε να  ιδρώσει τα 7  μυθικά πουκάμισα – και κάτι παραπάνω – για να ανέβει στον Ουρανό  των Αθανάτων.

 Οι δοκιμασίες του Ηρακλή  είναι οι δώδεκα  Άθλιοι  στους οποίες τον υπέβαλε  ο Ευρυσθέας. Ο τελευταίος άθλος  ήταν να πάρει τα τρία χρυσά  μήλα που βρίσκονταν  στον κήπο των Εσπερίδων .Οι Εσπερίδες (Αίγλη, Εσπερία, Ερυθεία ) κόρες της νύχτας 

J.C. Volckamer:
Ο Ηρακλής στον κήπο των Εσπερίδων

κατοικούσαν σε ένα νησί  πέρα από τον Άτλαντα  στο δυτικό άκρο της γης. Στο νησί υπήρχε ένας πολύ  όμορφος κήπος  γεμάτος από χρυσούς καρπούς που τους είχε χαρίσει  η θεά Γη  και τους φύλαγε  ένας δράκος με εκατό κεφάλια. Ο οποίος  δεν κοιμόταν ποτέ. Προκειμένου να πάρει  τα 3 μήλα  ο Ηρακλής  έπεισε τον Άτλαντα  να πάει να του τα φέρει, ενώ ο ίδιος  προσφέρθηκε  να τον αντικαταστήσει  και να σηκώσει το βάρος  του ουρανού πάνω στην πλάτη του. Ο Άτλαντας  αφού εκτέλεσε  την αποστολή, δεν ήθελε πλέον  να ξαναπάρει  τη θέση του  και να σηκώσει το βάρος του ουρανού.  Ο Ηρακλής όμως τα κατάφερε  με πονηριά και αφού  πήρε τα μήλα  τα πήγε στον Ευρυσθέα, ο οποίος  τα χάρισε στον  Ήρωα και αυτός με τη σειρά του, τα χάρισε  στην προστάτιδά του  την Αθηνά  Παλλάδα – θεά  της  σωφροσύνης  και της γνώσης.

Να  λοιπόν, που ακόμη  και στο μύθο των Εσπερίδων  εμφανίζεται πάλι εκείνη η βασανιστική  απόκτηση της γνώσης  και της αθανασίας  στην οποία μπορεί να φτάσει ο άνθρωπος, μόνο αν έχει περάσει μέσα από μακροχρόνιες  και σκληρές δοκιμασίες.

Η ΩΡΑΙΑ ΕΛΕΝΗ

 Ακόμα και για ένα μήλο, η θεά Αθηνά  στέλνει την οργή της  και την αγανάκτησή της, μέσα από μία σειρά γεγονότων  που κατέληξαν  στον Τρωικό πόλεμο.

Ποιος δε θυμάται  το μύθο του μήλου  της Έριδας! Κατά τη διάρκεια  του γάμου  του Πηλέα  με τη Θέτιδας, η Έριδα –θεά της διαμάχης –  ενώ έτρωγαν  πέταξε, το χρυσό μήλο το οποίο έπρεπε να το πάρει  η πιο όμορφη  από τις θεές. Ξέσπασε τότε μία φιλονικία,  μεταξύ της Ήρας, της Αθηνάς Παλλάδας και της Αφροδίτης. Με εντολή του  Δία  οι τρεις θεές πήγαν  στο βουνό Ίδη ( Ψηλορείτη), όπου έβοσκε  τα κοπάδια  του  ο Πάρις  για να τις κρίνει. Στον  τυχαίο δικαστή, η Ήρα  υποσχέθηκε  δύναμη και πλούτη, ενώ η Αθηνά  φήμη και σοφία. Αντίθετα, η  Αφροδίτη του πρόσφερε  την ομορφότερη  γυναίκα του κόσμου  την Ελένη,  γυναίκα  του βασιλιά  της Σπάρτης,  Μενέλαου . Ο Πάρις  έδωσε τα μήλο στην Αφροδίτη  και έφυγε γρήγορα  για τη Σπάρτη, Εκεί αφού τον φιλοξένησε  ο Μενέλαος  απήγαγε  τη γυναίκα του  την Ελένη   και τη πήρε μαζί του  στην Τροία. Έτσι άναψε  η σπίθα εκείνης  της φωτιάς  που για δέκα ολόκληρα χρόνια κατέστρεψε  εκείνο το μέρος  του κόσμου.

Francois-Xavier Fabre (1766-Montpellier-1837), The Judjement of Paris, ca.1807-8, Virginia Museum

     Σε  αυτόν τον μύθο, είναι η Ομορφιά  που υπερέχει  της Σοφίας (Αθηνά) και της Δόξας  (Ήρα). Είναι εκείνη η πρωτότυπη  αιώνια ομορφιά  που ενσαρκώνεται στην Αφροδίτη.

Η εκλογή του Πάρη – αν και είναι ηθικά καταδικασμένη – είναι μία μοναδική ευκαιρία  για λύτρωση  μόνο αν δει κανείς εκείνη την ομορφιά  ως μία προκαταβολική  εγγύηση για την αθανασία.

ΕΝΝΟΙΕΣ  ΤΟΥ  ΜΗΛΟΥ.

Μία από τις πραγματικές έννοιες του μήλου  είναι και η αθανασία. Εξάλλου  στον παράδεισο, ο όφις δεν υποσχέθηκε  στην Εύα  και το σύντροφο της , ότι αν  φάνε  εκείνο τον καρπό  θα κερδίσουν  την αθανασία των θεών;

O Gervasio   διηγείται  ότι ο  Μέγας Αλέξανδρος  ψάχνοντας στην Ινδία  για το  νερό της ζωής, βρήκε μήλα  τα οποία παράτειναν  τη  ζωή των ιερέων  στη γη έως 400 χρόνια.

Στη  Σκανδιναβική  μυθολογία    θεωρείται  καρπός της  αναγέννησης  και όποιος το φάει  ξανανιώνει. Οι θεοί το τρώνε και παραμένουν νέοι  μέχρι το knarok, δηλαδή  μέχρι το τέλος του  τωρινού κύκλου του κόσμου.

Σε μερικά διηγήματα  της Βρετανίας λέγεται  ότι αν κάποιος  φάει ένα μήλο αυτό γίνεται  ο πρόλογος  μιας προφητείας.

Ο Paul Diel, υποστηρίζει  ότι  το μήλο λόγω  του σφαιρικού του σχήματος  αντιπροσωπεύει  τις επίγειες  επιθυμίες  και απολαύσεις. 
Η απαγόρευση  του Κυρίου για το μήλο  είχε σκοπό να προειδοποιήσει  τον  Αδάμ και την  Εύα ότι οι επιθυμίες  θα επικρατήσουν. Οι επιθυμίες  αυτές έχουν  την ικανότητα να σε  σέρνουν χαμηλά προς τη  ζωή της ύλης, δηλαδή  προς την οπισθοδρόμηση, αντίθετα  στην πνευματική  ζωή, που είναι  η προοδευτική  εξέλιξη και η πνευματική  άνοδος.

Εν ολίγοις, ο συμβολισμός  του μήλου  τοποθετεί τον άνθρωπο (εκείνο τον άνθρωπο  που σχηματίζεται  από το Πεντάστερο ) στο κέντρο  των ανεξάντλητων  δυνατοτήτων  του να επιλέγει. Αν κάνεις λάθος   χάνεσαι. Αν το μήλο είναι "δηλητηριασμένο", δηλαδή  το περιεχόμενο του  δεν ανταποκρίνεται  στη θετική εικόνα  που δίνει  το ίδιο το μήλο,   θα σου συμβεί  αυτό που έτυχε  στη δύστυχη  Χιονάτη. Δηλαδή  πέφτεις σε βαθύ ύπνο  που οδηγεί  στη λήθη του θανάτου. Από αυτόν τον ύπνο  μπορεί να σε σώσει  μόνο η αγνή αγάπη  του  πριγκιπόπουλου  των παραμυθιών…. …...    

http://astrometafysiki-kalogera1.blogspot.gr