Ο Έλληνας Βαλεντίνος

Μολονότι η 14η Φεβρουαρίου για το Ορθόδοξο Εορτολόγιο δεν θεωρείται γιορτή του έρωτα, ο Άγιος Βαλεντίνος είναι άγιος «με τα όλα του» για τον ελληνικό επιχειρηματικό κόσμο. Ανθοπωλεία, εστιατόρια, ξενοδοχεία, ζαχαροπλαστεία θα μπορούσαν κάλλιστα να τον ανακηρύξουν προστάτη τους, μιας και κάθε χρόνο τέτοια εποχή βλέπουν τα ταμεία τους να γεμίζουν από τον οίστρο των Ελλήνων.

Η 14η Φεβρουαρίου, η ημέρα των ερωτευμένων, έχει τις ρίζες της στον εορτασμό της μνήμης του Βαλεντίνου, ενός καθολικού ιερέα που μαρτύρησε για την πίστη του την ίδια ημερομηνία, το 270 μ.Χ. στους διωγμούς του αυτοκράτορα Κλαύδιου. Ο Βαλεντίνος καταδικάστηκε σε θάνατο, λόγω του ότι τελούσε γάμους ανάμεσα σε ζευγάρια, διαδίδοντας και στερεώνοντας έτσι τη χριστιανική πίστη.
Η Καθολική Εκκλησία αναγνώρισε αργότερα τον Βαλεντίνο ως Αγιο, που κατέστη προστάτης των ερωτευμένων. Η γιορτή ορίστηκε στις 14 Φεβρουαρίου, συμπίπτοντας σχεδόν (15 Φεβρουαρίου) και αντικαθιστώντας μια παγανιστική τελετή γονιμότητας, που διαρκούσε αιώνες, από την προ Χριστού εποχή κιόλας. Με το πέρασμα του χρόνου, η γιορτή πέρασε από την Ιταλία στην Ευρώπη και από τη Βρετανία στην Αμερική.
Από τον 16ο αιώνα και μετά, η θρησκευτική αυτή γιορτή αρχίζει να παίρνει κοσμικές διαστάσεις. Δώρα, λουλούδια, ρομαντικά δείπνα, ερωτικές επιστολές, ευχετήριες κάρτες με καρδούλες, σοκολατάκια αποτελούν αρκετά διαδεδομένη πρακτική για ορισμένες χώρες της Δυτικής Ευρώπης του 18ο αιώνα. Η γιορτή πήρε εντελώς άλλη μορφή στις αρχές του 20ού αιώνα.

Τότε, έξυπνοι marketers στις ΗΠΑ ανακαλύπτουν την τάση που προϋπήρχε και την ενισχύουν, με το λανσάρισμα στην αγορά πολλών σχετικών προϊόντων και υπηρεσιών. Η Ελλάδα θα έπρεπε να περιμένει πολύ ακόμη. Η πρώτη επαφή με τον ξενόφερτο Άγιο έγινε αρχικά μέσω των εδώ παραρτημάτων πολυεθνικών εταιρειών λουλουδιών, κοσμημάτων, δώρων, που στο πλαίσιο της διεθνοποίησης απευθύνθηκαν και στους Έλληνες ερωτευμένους, εισάγοντας επικοινωνιακά τον εορτασμό.
Η είσοδος στην Ελλάδα πραγματοποιήθηκε στα μέσα της δεκαετίας του ’80, πάνω στο στρωμένο χαλί που είχαν ετοιμάσει οι επιχειρηματικά εμπλεκόμενοι με το θέμα, αλλά και τα ανάλαφρα θέματα των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης. Ωστόσο υπήρξαν αντιδράσεις, κυρίως από την Εκκλησία, που θεωρούσε και θεωρεί αδιανόητο τον εορτασμό ενός αγίου που δεν υπάρχει στο Ορθόδοξο Εορτολόγιο.

Μάλιστα είχαν καταβληθεί και προσπάθειες να καθιερωθεί μια άλλη μέρα για τους ορθόδοξους ερωτευμένους, υπό τη σκέπη του Αγιου Υάκινθου στις 3 Ιουλίου ή των Αγίων Ακύλα και Πρισκίλλης στις 13 Φεβρουαρίου, χωρίς όμως επιτυχία. Τελικά, ο λατίνος Άγιος έκανε το θαύμα του και στην Ελλάδα. Η συγκεκριμένη ημέρα θεωρείται ως μία από τις επικερδέστερες για ανθοπωλεία, εστιατόρια, ξενοδοχεία και καταστήματα με είδη δώρων, μία ημέρα με τεράστιους τζίρους, για τους οποίους οι επιχειρηματίες προετοιμάζονται πολύ καιρό πριν.
Οι επαγγελματίες των λουλουδιών, οι καταστηματάρχες της γλύκας και των λιχουδιών, οι μάγοι της γεύσης, έχουν την τιμητική τους κάθε χρόνο τέτοια μέρα, καθώς βάζουν τα δυνατά τους για να προσφέρουν στους ερωτευμένους Έλληνες την αφορμή για να ανάψει η «σπίθα». Ενα μπουκέτο λουλούδια, ένα κόκκινο κρασί, ένα ρομαντικό δείπνο είναι εδώ και πολλές δεκαετίες τα σίγουρα αλλά και ιδιαίτερα συναρπαστικά μονοπάτια που ακόμη και αν δεν οδηγούν στην κατάκτηση ή το ξαναζωντάνεμα μιας σχέσης, σίγουρα τονώνουν την επιχειρηματικότητα!

---

Η ανταπάντηση στον ξενόφερτο καθολικό άγιο των ερωτευμένων, Βαλεντίνο, έρχεται από την Κρήτη και λέγεται Άγιος Υάκινθος.
Ο Άγιος Υάκινθος, Άγιος της αγάπης,του έρωτα,προστάτης των ζευγαριών,της σχέσης άνδρα και γυναίκα, γιορτάζεται πλέον κάθε χρόνο,στον ίδιο τόπο, 12 χιλιόμετρα νότια των Ανωγείων,στους ορεινούς Φούρνους, στο ομώνυμο πέτρινο εκκλησάκι (σε στυλ ΜΙΤΑΤΟΥ) που χτίστηκε στην χάρη του, και σε υψόμετρο 1200 μέτρα (στον Ψηλορείτη)  στις 3 Ιουλίου


…ο Αγιος Υάκινθος σαν ιδεολογία λέγεται με τρεις κουβέντες: ο Άγιος των αισθημάτων, της ανάμνησης και της προσδοκίας τους. Γι’ αυτό τους λέω, όταν θα πηγαίνετε στον Άγιο Υάκινθο θα ανάβετε δυο κεριά, ένα στην ανάμνηση και ένα στην προσδοκία. Σ’ έναν τέτοιο χώρο παράκλησης οφείλω, από τη μια, να θυμηθώ μιαν αγάπη μεγάλη που έχασα, αλλά μπορώ από την άλλη, να παρακαλέσω να με επισκεφθεί πάλι το αίσθημα. Επομένως, δεν είναι ο Άγιος του Έρωτος ο Υάκινθος, αλλά ο Αγιος της ανάμνησης των αισθημάτων και της προσδοκίας τους". 
ΛΟΥΔΟΒΙΚΟΣ ΤΩΝ ΑΝΩΓΕΙΩΝ

Ο ΑΓΙΟΣ ΥΑΚΙΝΘΟΣ   Καταγόταν από την Καισαρεία της Καππαδοκίας και έζησε στα χρόνια του αυτοκράτορα Τραϊανού (98-117). Ήταν άνθρωπος με εξαιρετική συμπεριφορά και διετέλεσε κουβικουλάριος (θαλαμηπόλος) του αυτοκράτορα. Διεκπεραίωνε τα καθήκοντα του μέσα στο παλάτι κατά τον καλύτερο τρόπο. Ήταν προσεκτικός και  δε μολύνθηκε από τη χλιδή των ανακτόρων. Ή ψυχή του ολόκληρη ήταν δοσμένη στο Σωτήρα Χριστό. Γι' αυτό, όταν ό Τραϊανός διέταξε διωγμό κατά των χριστιανών, ό Υάκινθος δε δίστασε να ομολογήσει μπροστά στον αυτοκράτορα ότι είναι χριστιανός. Ό Τραϊανός εξεπλάγη και του είπε ότι είναι αχάριστος, για την εμπιστοσύνη και την υπόληψη πού του πρόσφερε το παλάτι. Τότε ό Υάκινθος με ψυχική άνεση απάντησε: ΑΝ Η ΕΥΓΝΩΜΟΣΥΝΗ ΕΙΝΑΙ ΑΡΕΤΗ ΒΑΣΙΛΙΑ, ΠΟΙΑ ΑΠΟΛΟΓΙΑ ΘΑ ΜΠΟΡΕΣΩ ΝΑ ΔΩΣΩ, ΑΡΝΟΥΜΕΝΟΣ ΤΟΝ ΣΩΤΗΡΑ ΜΟΥ ΧΡΙΣΤΟ, Ο ΟΠΟΙΟΣ ΕΧΥΣΕ ΤΟ ΑΙΜΑ ΤΟΥ ΓΙΑ ΜΕΝΑ, Ο ΟΠΟΙΟΣ ΜΟΥ ΧΑΡΙΣΕ ΤΗΝ ΠΙΣΤΗ, ΤΗΝ ΕΛΠΙΔΑ, ΤΗΝ ΑΓΑΠΗ, Ο ΟΠΟΙΟΣ ΜΟΥ ΔΙΝΕΙ ΛΙΜΑΝΙ ΣΤΙΣ ΤΡΙΚΥΜΙΕΣ ΤΗΣ ΖΩΗΣ, ΠΑΡΗΓΟΡΙΑ ΣΤΗ ΘΛΙΨΗ, ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΣΤΑ ΚΥΜΑΤΑ, ΘΩΡΑΚΑ ΣΤΙΣ ΔΟΚΙΜΑΣΙΕΣ; ΚΑΙ Ο ΟΠΟΙΟΣ ΜΟΥ ΕΠΙΦΥΛΑΣΣΕΙ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΑΙΩΝΙΑ ΣΤΗ ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΤΟΥ ΚΑΙ ΤΗ ΔΟΞΑ;
Ό Τραϊανός, στενοχωρημένος από τα λόγια του Υακίνθου, διέταξε να τον φυλακίσουν χωρίς να του δίνουν καθόλου φαγητό, εκτός και αν ήθελε να φάει ειδωλόθυτα. Σαράντα μέρες πέρασε έτσι ό Υάκινθος, χωρίς να αγγίξει τα ειδωλόθυτα. Την 41η, όμως, παρέδωσε το πνεύμα του στον Κύριο. ( το 98 μ.Χ.),σε ηλικία 20 χρόνων

Ο Άγιος Υάκινθος ξυπνάει τα μεσημέρια
παίρνει την Κρήτη στα φτερά, τον έρωτα στα χέρια
κατηφορίζει το βουνό το μονοπάτι παίρνει
και ο ήλιος μόλις τον κοιτά χαμογελά και γέρνει

Ο Άγιος Υάκινθος ανοίγει παραθύρια
σμίγει τα στήθια τα κορμιά και χτίζει τα γιοφύρια
ν' αγαπηθούν οι άνθρωποι να ομορφύνει ο κόσμος
ν' ανθίσει ο βασιλικός η ρίγανη κι ο δυόσμος

Ο Άγιος Υάκινθος ξυπνάει στον Ψηλορείτη
να 'ρχότανε να πέρναγε κι απ 'το δικό σου σπίτι
να σου' φερνε να σου'λεγε των δέντρων τον έρωτά του
να ξύπναγες απ'την αρχή να 'ρχόσουνα κοντά του....

Στην ελληνική μυθολογία με το όνομα Υάκινθος είναι γνωστός ένας ωραιότατος νέος από τις Αμύκλες (πόλη της Λακωνίας κοντά στη Σπάρτη), ερωμένος* του θεού Απόλλωνα, τον οποίο ο θεός σκότωσε κατά λάθος ρίχνοντας το δίσκο.

Ζέφυρος και Υάκινθος αττικό ερυθρόμορφο κύπελλο από την Ταρκυνία, περ. 480 π.Χ., Μουσείο Καλών Τεχνών της Βοστώνης

Σύμφωνα με μία εκδοχή της ιστορίας, ο Ζέφυρος, η προσωποποίηση του δυτικού ανέμου, άλλαξε την κατεύθυνση του δίσκου ώστε να σκοτώσει τον Υάκινθο, επειδή ζήλευε. Ο Απόλλων έσκαψε ο ίδιος με τα χέρια του τον τάφο του Υακίνθου και  από το αίμα του έκανε να φυτρώσει για πρώτη φορά το ομώνυμο φυτό και λουλούδι το γνωστό μας ζουμπούλι, γιούλι, το οποίο για τους αρχαίους Έλληνες ήταν σύμβολο θανάτου. Πάνω στα φύλλα του φυτού αυτού λεγόταν ότι διακρίνονταν τα γράμματα ΥΑ ή ΑΙ, που τα συσχέτιζαν ερμηνευτικά με το «ΥΑκινθος», «υΑκΙνθος», το σχετλιαστικό μόριο «αι» ή και τον ΑΙαντα.
Προς τιμή του Υακίνθου οι Λάκωνες τελούσαν την τριήμερη εορτή Υακίνθια, στην οποία απέδιδαν μεγάλη σπουδαιότητα, ώστε ακόμη και όταν βρίσκονταν σε εκστρατεία γυρνούσαν για να γιορτάσουν στην πατρίδα τους, ή αν ήταν πολύ μακρυά, γιόρταζαν στα στρατόπεδά τους.

Ο Μότσαρτ και Ο Θάνατος του Υάκινθου, ελαιογραφία του Giovanni Battista Tiepolo(1752)

 Στις 13 Μαΐου 1767 ο ενδεκάχρονος Μότσαρτ παρουσίασε στην Αίθουσα Τελετών του Πανεπιστημίου του Ζάλτσμπουργκ την πρώτη του όπερα, με τίτλο Απόλλων και Υάκινθος Το θέμα της όπερας είναι βασισμένο στον αρχαίο ελληνικό μύθο, όπως αυτός παρουσιάστηκε από τον λατίνο ποιητή Οβίδιο στο αριστούργημά του Μεταμορφώσεις. Το έργο φέρει τον αριθμό 38 στον κατάλογο Κέχελ.

Σε αυτήν ο Υάκινθος παρουσιάζεται ως πριγκηπόπουλο, γιος του βασιλιά της Σπάρτης Οιβάλου και αδελφός της Μελίας.

* ερωμένος, με την παιδαγωγική έννοια, δείχνει την αγάπη του μαθητή στον διδάσκαλό του Απόλλωνα, τόση, που θέλει να ταυτιστεί με αυτόν και αντίστοιχα του δασκάλου προς τον μαθητή με ιδιαίτερες ικανότητες, και του προσφέρει απλόχερα τις γνώσεις του.

http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=22733&subid=2&pubid=2414928
http://el.wikipedia.org
- Emmy Patsi-Garin: Επίτομο λεξικό Ελληνικής Μυθολογίας, εκδ. οίκος «Χάρη Πάτση», Αθήνα 1969
- Κρουσίου: Λεξικόν Ομηρικόν, διασκευή από την 6η γερμανική έκδ. υπό Ι. Πανταζίδου, έκδοση «Βιβλιεκδοτικά καταστήματα Αναστασίου Δ. Φέξη», Αθήνα 1901