Σάββατο 8 Μαρτίου 2014

Σοφία Καζεπίδου - στο αντάρτικο του Πόντου


Η θρυλική Σοφία Καζεπίδου, από το χωριό Ολουχλού του Καράπουναρ της Πάφρας, ήταν μια φιλήσυχη νοικοκυρά έως το 1915, τότε που οι ορδές των Τούρκων έγιναν απειλή για τον τόπο της. Από το 1915 βρίσκεται στο βουνό, κοντά στον φυγόστρατο άντρα της, τον Νικόλα, ο οποίος σκοτώθηκε στις 18 Απριλίου του 1917, στη μάχη της Ματεωμένης Σπηλιάς του Οτ Καγιά, στο βουνό Νεπίν.
Karakapan
Μετά τον θάνατο του άντρα της, ανέλαβε την εκδίκησή του και για τον σκοπό αυτό δημιούργησε στο βουνό δική της ομάδα από γυναίκες και άντρες, που είχαν σκοπό τους να μπαίνουν στα τουρκικά χωριά και να κάνουν σε βάρος των Τούρκων,  αντίποινα, σε ότι έκαναν και αυτοί στους Έλληνες, δηλαδή πυρπολισμούς χωριών, συλλήψεις, θανατώσεις, φυλακίσεις, εξορίες κ. τ. λ.
Το χωριό της, το Ολουχλού, ήταν θρησκευόμενο, είχε βγάλει πολλούς ιερείς, που λειτουργούσαν σε χωριά της περιοχής Πάφρας, Σαμψούντας, Γάβζας και Βεζίρ Κιοπρού. Η Σοφία είχε μεγαλώσει μέσα στο κλίμα αυτό και είχε γαλουχηθεί με τα νάματα της χριστιανοσύνης, αλλά βρέθηκε, άθελά της, μέσα στη λαίλαπα αυτή του πολέμου 1915-1922.
Ένιωθε πως δεν τη χωρούσε πλέον ο τόπος που τόσο πολύ αγάπησε, με τους φιλήσυχους και προοδευτικούς του κατοίκους, γιαυτό και πήρε την απόφαση να ακολουθήσει τον άντρα της στα βουνά, όταν αυτός, από ανάγκη, κατέφυγε σε αυτά για προστασία, επειδή ήταν φυγόστρατος. Από τις πρώτες μέρες που βρέθηκε στο βουνό, έπρεπε και αυτή να ακολουθήσει τη μοίρα των τόσων άλλων Ελλήνων και Ελληνίδων, που για την ίδια αιτία κατέφυγαν στο βουνό.
Οι επιζήσαντες Παφραίοι πρόσφυγες, που ήρθαν στην Ελλάδα το 1924, διηγούνται ένα θλιβερό περιστατικό, που συνέβη στην Κυρά Σοφία Καζεπίδου, την καπετάνισσα, όταν πολεμούσε τους Τούρκους στη μάχη της Γιαλάς, στην τοποθεσία Τρεις Βρύσες.
 Ένα εχθρικό βόλι τη βρήκε στο κεφάλι, ενώ είχε δεμένο στην πλάτη της το δύο χρόνων κοριτσάκι της, την Ιφιγένεια, που την ώρα της μάχης δεν μπορούσε να την αφήσει πουθενά, όπως, εξάλλου, γινόταν στις περισσότερες περιπτώσεις. Όταν οι γυναίκες έμπαιναν στη μάχη, είχαν δεμένα τα παιδιά τους στην πλάτη τους για περισσότερη ασφάλεια, παρά να τα έχουν δίπλα τους.
Οι Τούρκοι, στις 27 Ιουνίου 1917, αφού εξουδετέρωσαν την άμυνα των ανταρτών, προχώρησαν πιο ψηλά, προς τα λημέρια των ανταρτών, που είχαν στο μεταξύ απομακρυνθεί από την επικίνδυνη περιοχή και όταν, μετά από δύο μέρες, οι Τούρκοι έφυγαν και πήγαν στις έδρες των μονάδων τους, οι αντάρτες πήγαν στον τόπο της μάχης, στις Τρεις Βρύσες, για να θάψουν τους νεκρούς συμπολεμιστές τους και να περιθάλψουν, αν έβρισκαν, τους τραυματίες. Εκεί βρήκαν τη Σοφία νεκρή και το κοριτσάκι της, την Ιφιγένεια, δεμένη ακόμη στην πλάτη της μητέρας της ζωντανή. Δεμένη όπως ήταν, έγλυφε το ματωμένο κεφάλι της μητέρας της, από ανθρώπινο ένστικτο για επιβίωση. Με το αίμα αυτό επέζησε αυτές τις δύο μέρες.
Την Ιφιγένεια υιοθέτησε ένα αντρόγυνο ανταρτών, που δεν είχε παιδιά.
Ήρθαν στην Ελλάδα και εγκαταστάθηκαν, αρχικά στο χωριό Νυμφόπετρα Λαγκαδά, και στη συνέχεια στην Κάτω Τούμπα.
Ο θετός της πατέρας, ο μπαρμπα Κυριάκος έδωσε όλες τις πληροφορίες που αναφέρονται πιο πάνω.



Γιώργος Αντωνιάδης
Οικονομολόγος- Συγγραφέας

Γυναίκες!





Ημέρα της Γυναίκας σου λέει. Άντε πάλι θα αρχίσουν τα ρεπορτάζ για τη γυναίκα ταξιτζού, για τη γυναίκα πιλότο, για τη γυναίκα οικοδόμο, για τη γυναίκα μπετατζού, για τη γυναίκα οδηγό λεωφορείου, για τη γυναίκα οδηγό νταλίκας, για τη γυναίκα σκουπιδιάρα.
Ότι αυτό είναι καλό δηλαδή. Ότι η γυναίκα εξελίσσεται. Δε λέω, αξιέπαινες οι ανωτέρω κυρίες που κάνουν το νοικοκυριό τους, μεγαλώνουν τα παιδιά τους και δουλεύουν σε τόσο σκληρές δουλειές αλλά πώς να το κάνουμε, εξέλιξη δεν είναι. Μόνο καταστροφή μπορώ να το πω. Να καμαρώσω δηλαδή που ξαφνικά βρέθηκα να δουλεύω συνολικά 20 ώρες το 24ωρο. Και μάλιστα να κάνω δουλειές που κανονικά έπρεπε να κάνουν μόνο άντρες. Αμ δε φταίει κανείς άλλος. Εγώ η ίδια φταίω που πριν 50 χρόνια έκαιγα τα σουτιέν μου και φώναζα "ισότητα-ισότητα" . Δε μου΄πε και κανείς "καλά δεν ήξερες, δε ρώταγες;"  Δεν ήξερα ότι τελικά θα έχω "ισότητα" στη δουλειά και ανισότητα στο σπίτι. Γιατί εγώ όταν φώναζα εννοούσα να είμαστε ίσοι παντού. (πράγμα αδύνατο αλλά λέμε τώρα). Εννοούσα να βάζει και κανένα πλυντήριο ο άντρας, να βάζει και κανένα φαγάκι στη φωτιά. Τελικά το μόνο που κατάφερα είναι να αρπάξουν φωτιά τα μπατζάκια μου. Γιατί και το πλυντήριο βάζω, και το φαί μαγειρεύω, και τα παιδιά τρέχω στα φροντιστήρια, και τα διαβάζω, και δουλεύω. Και ο άντρας κάνει ό,τι έκανε πάντα. Δηλαδή δουλεύει το πρωί κανονικά και το βράδυ διαβάζει την εφημερίδα του ή βλέπει τηλεόραση ή πάει κανένα γήπεδο ή …
Όοοοχι, δε μ΄άρεσε που ήμουν δούλα και κυρά, δε μ΄άρεσε που μου κουβαλούσε ο άντρας τα ψώνια στο σπίτι γιατί εγώ ούτε να οδηγώ δεν ήξερα, δε μ΄άρεσε που το πρωί ήμουν ήσυχη στο σπίτι μου να φροντίσω για τη καθαριότητα και το φαγητό, ήθελα μεγαλεία. Δε μ΄άρεσε που ήμουν ήρεμη και μπορούσα να δώσω στην οικογένειά μου τη φροντίδα και την αγάπη που αξίζει μια οικογένεια. Ήθελα να μάθω να οδηγώ και να βγώ και στη βιοπάλη. Κι αντί για αποτρίχωση ήθελα κόντρες.  Δε καθόμουν στ αυγά μου! Και τελικά τι κατάφερα; Να είμαι ανεπαρκής παντού. Γιατί ξέρετε εσείς καμία γυναίκα που είναι άριστη καριερίστα και άριστη σύζυγος-μάνα-νοικοκυρά ταυτόχρονα; Γιατί εγώ δε ξέρω καμία. Ή στο ένα θα είναι αριστη ή στο άλλο. Δύο καρπούζια κάτω από μία μασχάλη δε χωράνε. (… γι αυτό ο Θεός μας έδωσε δύο μασχάλες…) Ε λοιπόν καλά να πάθω. Τρεχάτε ποδαράκια μου, τώρα, να μη σας χ…. ο κ….. μου (pardon).
Και όλο αυτό το τουρλουμπούκι το γιορτάζουμε κιόλας! Δε ξέρω βρε παδί μου αλλά κάπως μου φαίνεται αυτό το θέαμα των 10 γυναικών που βγαίνουν έξω και τα σπάνε. Θλιβερό να το πω; Ανούσιο να το πω; Δε ξέρω πώς να το πω. Και μένα πώς να με πω; Οπισθοδρομική να με πω; Ανόητη να με πω;
Κι εσείς – οι κύριοι της παρέας - κάθεστε και απολαμβάνετε τη μακαριότητά σας. Και πολύ καλά κάνετε. Κι εγώ στη θέση σας το ίδιο θα έκανα. Δε ξέρω κανέναν που να του αφαιρούν βάρη από τη πλάτη και να διαμαρτύρεται. Δεν έχω ακούσει πιο πετυχημένο αντρικό σχόλιο από το "δε πας σπίτι σου  να πλύνεις κανένα πιάτο;" Πετυχημένο αλλά και άστοχο. Μα είσαι στα καλά σου ανθρωπέ μου; Τι της λες; Πας να της ανοίξεις τα μάτια; Για σκέψου να κάνει πως γυρίζει πίσω στα πιάτα της και στο σφουγγαρόπανό της. Θα πρέπει να δουλεύεις δυο δουλειές για να θρέψεις την οικογένεια. Άστη εκεί να τρέχει σα τη τρελή να τα προλάβει όλα.
Είναι  πολύ μεγάλο το θέμα και δε φτάνει ούτε βιβλίο για να το αναλύσουμε. Γι αυτό άντε χρόνια μας πολλά και του χρόνου να΄μαστε καλά και να δούμε και γυναίκες στα σφαγεία. (ή μήπως το΄χουμε δει κι αυτό;).
Παλικάρια να προσέχετε στους δρόμους, να μας χαίρεστε και να μας αγαπάτε. Κατά βάθος δεν είμαστε κακές, τρελές είμαστε λίγο…
Το παρόν κείμενο δημοσιεύθηκε στο drive, το 2006, για την ημέρα της Γυναίκας. 
http://alchemyofnature.blogspot.gr