25. Στο Ηράκλειο

                   

    Σε πολύ λίγο χρόνο, νομίζω στις αρχές Μαρτίου του 1948, μετατέθηκα στο Κέντρο Βασικής Εκπαιδεύσεως Ηρακλείου - Κρήτης, στις Ρουσές και ανέλαβα καθήκοντα επιλοχία κι' ας ήμουν λοχίας. Από την υπηρεσία μου εδώ θυμάμαι μόνο δύο περιστατικά.

24. στο Πεζικό...

  Εδώ θα περιγράψω και δύο ακόμα περιστατικά της υπηρεσίας μου στο Πεζικό.

23. Επιχειρήσεις στα Κρούσια, Καϊμάκτσαλαν...

    Κατά το τέλος Αυγούστου 1946, ήρθαν οι μεταθέσεις μας κι' ο καθένας πήγε στην κανονική του μονάδα, που για μένα ήταν το 516 Τάγμα Πεζικού. Με την άφιξή μου, με τοποθέτησαν αμέσως στον 1ο Λόχο και με διέταξαν να παρουσιαστώ σ' αυτόν που ήταν καπου στο πεδίο ασκήσεων. Ξαναφορτώθηκα το γυλιό μου, πήγα τον βρήκα, παρουσιάστηκα κανονικά σε στάση προσοχής στο διοικητή του υπολοχαγό Αθαν.Κ., που κι' αυτός ήταν από τη Μακρακώμη Λαμίας, ο οποίος απλώνοντας το χέρι του μου είπε χαμογελαστός «καλώς όρισες δεκανέα. Κάτσε κάπου και θα τα πούμε στο λόχο». Με την επιστροφή μας μου ανέθεσε τη διοίκηση της πρώτης ομάδας της πρώτης διμοιρίας που δεν ήταν συμπληρωμένη διότι στα κέντρα κατατάξεως αρκετοί απαλλάσσονταν σαν ασθενείς, πάσχοντες από «αριστερή» πλευρίτιδα.

22. Ζαβολιές και καψόνια στο στρατό

    Γυρνώντας στις Σέρρες η παραπέρα εκπαίδευσή μας έγινε εντατικότερη. Λύση κι' αρμολόγηση πολυβόλου Μπρεν και Τόμσον σε ορισμένο χρόνο, ημέρα-νύχτα με κλεισμένα μάτια, ονοματολογία των εξαρτημάτων τους, νυχτερινές πορείες με πλήρη φόρτο, ημερήσιες και νυκτερινές καταλήψεις υψωμάτων κ.λπ., έτσι ώστε πολλοί μετά το βραδινό συσσίτιο και τη βραδινή προσευχή, να παραδίδονται κατάκοποι στις αγκαλιές του ύπνου, του γιου της νύχτας κι' αδελφού του θανάτου. Χώρια οι νυκτερινοί συναγερμοί του επιλοχία μας Ζαφείρη που μέσα σε ορισμένα λεπτά έπρεπε να πλυθείς στις βρύσες που ήταν στο κέντρο του στρατοπέδου, να ντυθείς και να συνταχθείς στη διμοιρία σου μπροστά στο κτίριο στρατωνισμού αναμένοντας τα προστάγματα που θα εκτελούσαμε μετά τον σημανθέντα και πραγματοποιηθέντα συναγερμό. Δεν έλειπαν βέβαια και τα κάθε είδους «καψόνια» που γίνονταν είτε ομαδικά είτε ατομικά προς «σωφρονισμό» αλλά και για αστειότητες. Θυμάμαι τα εξής.

21. Υπηρεσία στο Πεζικό

     Όλοι οι εθελοντές -120 περίπου- αποτελέσαμε ένα λόχο που στεγάζονταν σε ένα διώροφο κτίριο. Διμοιρίτες μας ήταν δύο ανθυπολοχαγοί του στρατού της Μέσης Ανατολής. Ο ένας είχε ξανθό μακρύ και χοντρό μουστάκι. Δεν θυμάμαι το όνομά του και δεν τον συνάντησα στη μετέπειτα στρατιωτική μου ζωή. Ο άλλος λεγόταν Π. Δημ., από την Κέρκυρα, είχε ένα αυστηρό αλλά ήρεμο τρόπο επιβολής. Τον συνάντησα μια φορά όταν εγώ μεν υπηρετούσα σαν ανακριτής στο Στρατοδικείο Αθηνών, αυτός δε υπηρετούσε σαν Διευθυντής στο στρατιωτικό κέντρο εθνικών ερευνών (Κ.ΕΘ.Ε.) και πήγα να τον συμβουλευτώ για τεχνικές λεπτομέρειες μιας εφευρέσεως (;) που αφορούσε ένα μεταλλικό κόκορα ή κότα που θα μπορούσε αυτοτελώς να πετά μεταφέροντας μηνύματα. Μια άλλη φορά πληροφορηθείς ότι δικηγορώ στην Κοζάνη, με παρεκάλεσε να ενδιαφερθώ για το θάνατο σε τροχαίο ενός στρατιώτου, ο πατέρας του οποίου υπηρέτησε κάποτε υπό τας διαταγάς του. Τον διαβεβαίωσα ότι θα το κάνω.

20. Διαταγή εκτέλεσης...

     Μετά τη συμφωνία της Βάρκιζας (μέσα Ιανουαρίου 1945) και την εγκατάσταση στη Θεσσαλονίκη του στρατηγού Παπαδόπουλου, του γνωστού «παππού» που αργότερα σαν βουλευτής πέθανε μέσα στη Βουλή από οξύ έμφραγμα καρδιάς, βγήκα από τη φυλακή κατά το σούρουπο, μαζί με μερικούς συνομηλίκους μου, προς μεγάλη λύπη των προνομιούχων συγκρατουμένων μου για το ποιος πλέον θα μεριμνά τη μεταφορά των κοπράνων τους.
    Επειδή δεν ήξερα την τύχη των δικών μου στη Μενεμένη και την Ξηροκρήνη, ούτε του πατέρα μου και του αδελφού μου, πήγα στο σπίτι του Δ. Θ., που βρίσκονταν κι' αυτό στην Ξηροκρήνη με την οικογένεια του οποίου συνδέονταν η οικογένειά μας από τη Μ. Ασία. Μόλις χτύπησα την πόρτα μου άνοιξαν χωρίς να μου επιτρέψουν να προχωρήσω στο εσωτερικό του σαλονιού τους, όπου καθόταν όλοι τους, παρά μου έφεραν μια ψάθινη καρέκλα και μ' έβαλαν να καθίσω πίσω από την πόρτα εξόδου για το φόβο μην τους γεμίσω ψείρες.

19. Στη φυλακή του "Παύλου Μελά"

    Την άλλη μέρα πρωΐ-πρωΐ, νηστικοί και δέσμιοι με σύρμα κατά τετράδες, συνοδεία ενόπλων ελασιτών, χωρίς τον καθηγητή Λαβασά, ξεκινήσαμε πεζοί για τη Θεσσαλονίκη. Το δρομολόγιο που ακολούθησε η φάλαγγά μας δεν ήταν ο δημόσιος δρόμος Κιλκίς - Θεσσαλονίκης αλλά παράδρομοι αυτού. Τα χωριά που περάσαμε ήταν ο Κρηστώνας (σιδηροδρομικός σταθμός του Κιλκίς), Πεδινό, Γαλλικό, Μικρόκαμπος, Νέο Αγιονέρι, Βαθύλακος, Μεσημβρία, Αγ.Αθανάσιος, Σίνδος, Νέα Μαγνησία, Κουκλουτζάς, Μενεμένη, Λεμπέτ (σημερινή Σταυρούπολη) και καταλήξαμε στο στρατόπεδο Παύλου Μελά.

18. Μενεμένη

      Στη Θεσσαλονίκη συναντήθηκα με την οικογένεια του αντισυνταγματάρχη Τζαμ. που είχε έλθει στο χωριό με την ευκαιρία των συζητήσεων για την αντίσταση κατά των Γερμανών. Είχε δύο παιδιά, το Δημήτρη, τον αργότερα αεροπόρο και την Ιφιγένεια, την μετέπειτα καθηγήτρια στην Πολυτεχνική Σχολή Θεσσαλονίκης, τα οποία δεν συνάντησα ποτέ στα επακολουθήσαντα χρόνια.

17. Αντίσταση ακόμα...

   Μετά από δυο - τρεις μέρες μου έδωσε μέσα σε ένα τσουβάλι πεντακόσια εκατομμύρια, νομίζω, με την εντολή να κατέβω στην πλατεία Βαρδαρίου ν' αγοράσω ένα ψωμί. Φορτώθηκα το τσουβάλι και κατέβηκα στο Βαρδάρη όπου σε μια γωνιά ένας έπαιζε με τρία τραπουλόχαρτα τον «παπά» και γύρω του τρεις τέσσερις με το «εδώ παπάς, εκεί παπάς, που είναι ο παπάς;» πόνταραν σ' ένα από τα τραπουλόχαρτα και κέρδιζαν βρίσκοντας τον παπά και ενθυλάκωναν έτσι το κέρδος τους.

16. Αντίσταση

    Στο χωριό υπήρχε κομμουνιστικός πυρήνας με κύριο στέλεχος τον «Γιαχουτή» που όπως είπα παραπάνω η μάνα του συνδεόταν πολύ με την οικογένειά μας, ο ίδιος επεδείκνυε με ικανοποίηση το σφυροδρέπανο κεντημένο στη δεξιά φόδρα του σακακιού του κι' ο νεώτερος αδελφός του Πρόδρομος, ο και σφαγιαστής του πατέρα μου στον Κρηστώνα - Κιλκίς. Σ' αυτόν τον πυρήνα ανήκαν ο Γοτζά Ντιμίτ, αγράμματος τουρκόφωνος και ο Πόντιος πονηρός και διπρόσωπος Λάζαρος από το διπλανό οικισμό Κάρτσαλι, που πολλές φορές είχαν διευκολυνθεί από την οικογένειά μας σε διάφορες δουλειές των.

Ευχές...

15. Στο γυμνάσιο ξανά...

     Έτσι νοίκιασε ο πατέρας ένα σπίτι άλλου οδοκαθαριστού που βρισκόταν κοντά στο πάρκο της πόλης και τη Μητρόπολη. Αυτή τη φορά ήρθε να μείνει μαζί μας και η μητέρα μου, τη θέση δε του Χρήστου κατέλαβε ο συνομήλικός μου Ματθαίος από το χωριό «Καρατζάτερε», αργότερα «Βάλτοι», ύστερα «Καμπάνη» και σήμερα «Δήμος Γαλλικού», συγγενής της παντρεμένης εκεί αδελφής μου Μαρίκας από την πλευρά του συζύγου της. Το δωμάτιό μας ήταν πάλι χωμάτινο και για ύπνο έστρωνε η μητέρα κουρελούδες και κοιμόμασταν στη σειρά σκεπασμένοι με τα «γιοργάνια» (παπλώματα). Στη μια άκρη ο Ματθαίος, δίπλα του εγώ κι' ανάμεσα σε μένα και την αδελφή μου Νίκη η μητέρα μας. Σαν έρχονταν η ώρα του ύπνου, ένας-ένας λέγαμε όρθιοι και στραμμένοι στην ανατολή το «Πάτερ ημών...». Τελευταία ξάπλωνε η μητέρα αφού έπλενε τα πιάτα, συγύριζε το δωμάτιο και για κάμποση ώρα έπλεκε μάλλινες κάλτσες ή «τερλίκια»(1), ή μάλλινα γάντια για μας.

14. Κατοχή

    Από το καλοκαίρι του 1940 ο Χίτλερ αποφάσισε να στραφεί κατά της μέχρι τότε συμμάχου του Ρωσίας, για να πετύχει όμως το σκοπό του έπρεπε να εξασφαλίσει τις πετρελαιοπηγές της Ρουμανίας από πιθανές αεροπορικές επιδρομές των Άγγλων, οι οποίοι θα χρησιμοποιούσαν τα ελληνικά αεροδρόμια. Εκτίμησή του ήταν ότι η Ιταλική επίθεση στην Ελλάδα θα κατέληγε σε αποτυχία. Έχοντας εξασφαλίσει τη σιωπηρή συγκατάθεση της Ρωσίας, το Νοέμβριο του 1940, διέταξε το Γενικό του Επιτελείο να προετοιμάσει την επιχείρησή του κατά της Ελλάδος. Το συνθηματικό όνομά της ήταν «ΜΑΡΙΤΑ» και χρόνος κατάληψης της χώρας καθορίστηκε ο Μάρτιος του 1941, έτσι ώστε εκμεταλλευόμενος την άνοιξη και το καλοκαίρι να μπορεί να διεξαγάγει την επιχείρηση «ΒΑΡΒΑΡΟΣΑ» που αφορούσε την επίθεση κατά της Ρωσίας. Το Νοέμβριο του 1940 η Ρουμανία προσχώρησε στον Άξονα Γερμανίας - Ιταλίας - Ιαπωνίας, την 1η δε Μαρτίου του 1941 προσχώρησε και η Βουλγαρία, με την υπόσχεση ότι θα παραχωρηθούν σ' αυτή, ολόκληρη η Ανατολική Μακεδονία και η Δυτική Θράκη. Έτσι τα γερμανικά στρατεύματα προωθήθηκαν στη Βουλγαρία και στα μέσα Μαρτίου αποφασίστηκε η κατάληψη της ηπειρωτικής Ελλάδας και των κυριοτέρων νησιών της. Δεινή εις έπακρον η θέση της Ελλάδος.

13. Ο πόλεμος είχε αρχίσει

   Ο πόλεμος είχε αρχίσει και το Γυμνάσιο άρχισε να υπολειτουργεί λόγω επιστρατεύσεως των περισσοτέρων καθηγητών του. Την επομένη το πρωΐ ή την μεθεπομένη, συνοδευόμενος ο πατέρας από καμιά τριανταριά πόντιους καβαλάρηδες, ντυμένοι όλοι τους με τις παραδοσιακές τους χρυσοκέντητες στολές τους, με τα φυσεκλίκια τους περασμένα στους ώμους τους, τα «κιοστέκια» τους (ασημένιες αλυσίδες που συγκρατούνταν στους μπροστινούς ώμους με καρφίτσα και στη μέση τους με φτερά του ασημένιου δικέφαλου αετού στο στήθος), και τα όπλα τους, οι περισσότεροι τουρκόφωνοι εμφανίστηκαν με τάξη μπροστά στη Νομαρχία. Νομάρχης ήταν κάποιος Δρέλιας που το Νοέμβριο του 1944 τον συνέλαβαν οι κομμουνιστές, τον διαπόμπευσαν, του έβαλαν καπίστρι κι' αφού ένας απ' αυτούς τον καβάλησε, τον οδήγησαν έξω από την πόλη και τον έγδαραν ζωντανό.

12. Πόλεμος

    Ο Αδόλφος Χίτλερ(1) κρίνοντας επιτακτική την ανάγκη της Γερμανίας να αυξήσει τα όριά της λόγω του συνεχώς αυξανόμενου πληθυσμού, έθεσε σαν πρωταρχικό στόχο της πολιτικής του την επέκταση αυτών προς τις αραιοκατοικημένες περιοχές της ανατολικής Ευρώπης. Έτσι με την ανοχή της Αγγλίας και Γαλλίας, εισήλθαν τα στρατεύματά του στην Αυστρία και στην Τσεχοσλοβακία το 1937-1939 και ενσωμάτισε τις χώρες αυτές στη Γερμανία. Ύστερα από μυστική συμφωνία με τη Ρωσία (Αύγουστος 1939), οι Γερμανικές στρατιές καταλαμβάνουν την 1η Σεπτεμβρίου 1939 την Πολωνία την οποία μοιράζονται με τη Ρωσία, που εν τω μεταξύ εισέβαλε και προσάρτησε και τις κάτω χώρες (Λετονία - Εσθονία - Λιθουανία). Τον Απρίλιο του 1940 οι Γερμανοί καταλαμβάνουν τη Νορβηγία και Δανία, εισέρχονται στην Ολλανδία και το Μάϊο σαρώνουν με τα τεθωρακισμένα τους το Λουξεμβούργο και τη Γαλλία, παρακάμπτοντας την οχυρωμένη γραμμή της Μαζινό. Τα ευρισκόμενα στη Γαλλία αγγλικά στρατεύματα, εκμεταλλευόμενα την προσωρινή αδράνεια του Χίτλερ, διαπεραιώνονται από το στενό της Μάγχης (Καλαί και Δουγκέρκη) στην Αγγλία, εγκαταλείποντας το βαρύ οπλισμό τους και τα εφόδια στα χέρια των Γερμανών.

11. Τα χρόνια του γυμνασίου

    Μόλις τελείωσα το Δημοτικό 1938 (;) με πήρε ο πατέρας στα καπούλια του αλόγου του και με πήγε στο Κιλκίς για τις εισαγωγικές μου εξετάσεις στο μοναδικό τότε μικτό Γυμνάσιο. Με την επιτυχία μου σ' αυτές, χαρούμενος με οδήγησε στον καλύτερο ράφτη του Κιλκίς που μου πήρε τα μέτρα για την καινούργια μου μαθητική στολή από μάλλινο μπλε ύφασμα. Την καθορισμένη για τις εγγραφές στο Γυμνάσιο μέρα, η στολή μου ήταν έτοιμη. Μακρύ παντελόνι, για πρώτη φορά, σταυρωτό σακάκι με χρυσά κουμπιά επί των οποίων φάνταζε ανάγλυφη η άγκυρα, καπέλο με γυαλιστερό γείσωμα και με μεταλλική κουκουβάγια για στέμμα. Έτσι ντυμένος και με κρυφή χαρά και περηφάνια πήγαμε στο Γυμνάσιο για την εγγραφή μου. Στη συνέχεια επισκεφθήκαμε γνωστό του πατέρα ασπρομάλλη καθηγητή των Θρησκευτικών ο οποίος του συνέστησε κάποιον στρατιωτικό αρχίατρο που θα μου μάθαινε βυζαντινή μουσική και βιολί.