Σάββατο 14 Ιουλίου 2018

Ιούλιος ή Ιούλης ή Γιούλης, Γ'

Άπό τς 19 - 21 Ιουλίου οι Ρωμαίοι γιόρταζαν τα Λουκάρια, πανάρχαια γιορτή αγνώστου περιεχομένου.
Φουρινάλια
Από τις 20 - 30 Ιουλίου στη Ρώμη γιόρταζαν τις γιορτές Λουντί Βίκτορι Καίσαρις προς τιμήν του αυτοκράτορος Ιουλίου Καίσαρος, με αρματοδρομίες και θεατρικούς αγώνες - διαγωνισμούς.
Στις 7 Εκατομβαιώνος (περί τις 22 Ιουλίου) γιορτάζονταν τα Εκατόμβαια, με εκατόμβες, προς τιμήν του Εκατομβαίου Διός και του Εκατομβαίου Απόλλωνος.
Η 23η Ιουλίου ήταν για τους Ρωμαίους επίσημη αργία για τους λιμενεργάτες, όταν γιόρταζαν τα Νεπτουνάλια, προς τιμήν του θεού Νεπτούνους.
Την 25η Ιουλίου γιόρταζαν τα Φουρινάλια προς τιμήν της αυτόχθονης ιταλικής θεάς Φουρίνα (έφορος του Κάτω Κόσμου, προστάτιδα των κρηνών)
Στις 12 Εκατομβαιώνος (περί την 27η Ιουλίου) γιορτάζονταν τα Κρόνια, όπου προσέφεραν κοινές ευχαριστήριες θυσίες στον Κρόνο και τη Ρέα "για τη λήξη της συγκομιδής".
Κρόνια

22 Ιουλίου: Της αγίας Μαρκέλλας γιορτάζει όλη η Χίος και δη η Βολισσός. Η "Χιοπολίτις" οσία τιμάται ως προστάτης του νησιού με λαμπρά πανηγύρια.  Η Χία αγία έζησε περί το 1500, αλλά για πολλούς πρόκειται για το ίδιο πρόσωπο με την αγία Μαρκέλλα τη ρωμαία, την οποια πιθανόν να εισήγαγαν Ενετοί στη Χίο και να ίδρυσαν πρώτοι ναΐδριό της εκεί. Το μοναστήρι της, με την καταπληκτική αμμουδερή παραλία του, βρίσκεται 6 χλμ από την ορεινή Βολισσό. Λένε ότι η παραλία είναι γεμάτη σκορπιούς που εξαφανίζονται την ημέρα της γιορτής της. Παίρνοντας κανείς το μονοπάτι μετά την παραλία θα βρεθεί σε ένα σημείο που αναβλύζει ζεστό βαθυκόκκινο νερό, οι ντόπιοι δε λένε πως εδώ σκοτώθηκε η αγία.
Λέγεται ότι ο πατέρας της την ερωτεύτηκε, όταν δε αυτή το αντιλήφθηκε κατέφυγε στο βουνό. Αυτός την κυνήγησε, έβαλε φωτιά στα βάτα που κρυβόταν η κόρη και την χτύπησε με τόξο. Εκείνη πληγωμένη παρακάλεσε το θεό να την κρύψει, όταν άνοιξε ένας βράχος και την έκλεισε σφιχτά μέσα του μέχρι τη μέση, ώστε να μην μπορέσει ο πατέρας να ικανοποιήσει την επιθυμία του. Μανιασμένο θεριό εκείνος την έφτασε, έκοψε τους μαστούς της και τους πέταξε στο βουνό, μετά έκοψε το κεφάλι της και το πέταξε στη θάλασσα. Φεύγοντας ανικανοποίητος, έπεσε κεραυνός και τον διαμέλισε.
Την ίδια ημέρα, της Μαρίας Μαγδαληνής τηρείται νηστεία με την κατάλυση κρασιού και λαδιού. Το ίδιο και την 25η, στην κοίμηση της Αγίας Άννης.
26 Ιουλίου: Η αγία Παρασκευή προετοιμάζει τους χριστιανούς για τους ουρανούς. Της τάζουν για τις παθήσεις των ματιών, είναι προστάτιδα των αναπήρων. Γενικά πιστεύεται πως η αγία Παρασκευή και ο άγιος Παντελεήμονας θεραπεύουν όλες τις αρρώστιες.Εξ ού και "κουτσοί, στραβοί, στην αγιά Παρασκευή ή στον άγιο Παντελεήμονα". Ιδιαίτερα αγαπητοί άγιοι στη Μακεδονία. Η "αγία του διπλού φωτός" γεννήθηκε ημέρα Παρασκευή σε προάστιο της Ρώμης, από ευσεβείς χριστιανούς γονείς. Έλαβε σπουδαία μόρφωση που με τη διδασκαλία της "άνοιγε τα μάτια του κόσμου, έπαιρνε το (πνευματικό) σκοτάδι και έδινε το φως" εξ ου και προστάτιδα των ματιών. Συνελήφθη, κακοποιήθηκε και θανατώθηκε το 140. Ο λαός την λέει και φαρμακίστρια και φαρμακιστερή..
27 Ιουλίου: Τον άγιο Παντελεήμονα, που τον λένε και απλά Ελεήμονα, έχουν για ιαματικό άγιο, γιατί ήταν γιατρός που τους πάντες θεράπευε και ελεούσε άνευ αμοιβής. Πιστεύεται ότι ειδικεύεται στις θεραπείες των παραμορφωμένων σωμάτων και των τυφλών. "κουτσοί, στραβοί, όλοι στον άγιο Παντελεήμονα" λένε σε Λέσβο, Ήπειρο και αλλού. Στην Κεφαλονιά "όπου κουτσός κι όπου στραβός τσίρος και γόμπος και σπανός, στον άη Παντελεήμονα.
Γεννήθηκε στη Νικομήδεια. Ασπάστηκε τον χριστιανισμό από νέος και κατόπιν σπούδασε ιατρός. Γι αυτό και ο λαός μας τον λέει απλά φαρμακολιά. Ως γιατρός ευεργετούσε, χωρίς να αμείβεται πλήθος ασθενών. Έκανε θαύματα και ελεούσε. Γι' αυτό και από Παντολέων, που ήταν το πραγματικό του όνομα, ο κόσμος τον φώναζε Παντελεήμονα. Μαρτύρησε το 305 επί βασιλείας Μαξιμιανού.
Το 1830 εμφανίστηκε ένας περίεργος άνθρωπος στο Άστρος Κυνουρίας, που διέδιδε ότι ήταν ο άγιος Παντελεήμονας. Φυσικό ήταν η φήμη του γεγονότος να εξαπλωθεί σύντομα και να συρρέουν πλήθη να τον δουν... Ο άγνωστος βέβαια δεν έκανε κανένα θαύμα οι πιστοί απογοητεύτηκαν αλλά δεν τον κυνήγησαν κιόλας...

Ιούλιος Α' μέρος: http://eismnimin.blogspot.com/2018/07/blog-post.html
Ιούλιος Β΄μέρος : http://eismnimin.blogspot.com/2018/07/blog-post_10.html


ΤΑΜΑΤΑ και ΑΝΑΘΗΜΑΤΑ - Γ. Λεκάκη

Τρίτη 10 Ιουλίου 2018

Ιούλιος ή Ιούλης ή Γιούλης, Β'

Στις 30 Σκιροφοριώνος (περί την 14η Ιουλίου) γιορτάζονταν τα Διισωτήρια προς τιμήν του Σωτήρος Διός και της Σωτείρας Αθηνάς, στο Διισωτήριο Ιερό στον Πειραιά. Γινόταν πομπή και αγώνες νέων. Τέλος οι άρχοντες θυσίαζαν στην Αγορά της Αθήνας και στους δύο θεούς για την καλοχρονιά, γιατί η επόμενη ήταν η πρωτοχρονιά των Αθηναίων.
Την 15η Ιουλίου ξεκίναγε ο πρώτος μήνας του νέου έτους, ο Εκατομβαιών, για τους Αθηναίους - όμοια τον έλεγαν και οι Δήλιοι. Σε άλλες περιοχές ο μήνας αυτός ονομαζόταν Απελλαίος (Δελφούς) ή Απελλαιών (Τήνο), Φυλλικός (Θεσσαλία), Ιπποδρόμιος (Λαμία, Βοιωτία), Γορπιαίος (Μακεδονία), Πάναμος (Ρόδο) ή Πάνημος (Μίλητο), Αζόσιος (Επίδαυρο), Υακίνθιος (Σπάρτη), Θυίος (Αιτωλία), Πελυσιών (Σάμο), Μιλτοφοριών (Αμοργό), Βασίλιος (κρήτη) κ.ά.
Την ίδια μέρα οι Ρωμαίοι γιόρταζαν τις Ιδές, για τον θεό Ιούπιτερ. Επίσης γινόταν και η επίσημη ιππική πομπή Τρανσβέκτιο Εκουίτουμ, που ξεκινούσε από το Φόρουμ και κατέληγε στο Καπιτώλιο.
Οι Αρμένιοι γιορτάζουν το Βορτεβόρ, την παραδοσιακή τους γιορτή κατά τη διάρκεια της οποίας μικροί - μεγάλοι μπουγελώνουν και μπουγελώνονται, προκαλώντας έτσι τον καιρό για βροχές, έθιμο που οι ρίζες του χάνονται στα βάθη των αιώνων.
17 Ιουλίου και ο λαός μας τάζει στην αγιά Μαρίνα για να μαραθούν τα σπιθουράκια κάποιου από την ιλαρά. Γενικώς της τάζουν για τα μαραμένα (καχεκτικά) μωρά. Αντίθετα στην Κάσο πιστεύουν ότι η αγία μαραίνει τα μωρά και γι' αυτό οι νέες μητέρες δεν εργάζονται αυτή τη μέρα. Στις Καλυθιές Ρόδου της τάζουν για να ξεματιαστεί κάποιος, γιατί πιστεύουν ότι η αγιά Μαρίνα "μαραίνει τα κακά μάτια". Στι Χίο την έχουν προστάτιδα των ναυτικών, επειδή marina στα ιταλικά σημαίνει λιμάνι. Το Δεμάτι της Ηπείρου, μετά τη θεία λειτουργία, θυσιάζουν βόδι. Ο ιερέας διαβάζει το ζώο και η θυσία γίνεται σε βόθρο τον οποίο ανοίγουν γι' αυτήν την τελετή, στην αυλή της εκκλησίας. Στη Θράκη κόβουν το πρώτο σταφύλι και αλλού τα πρώτα σύκα, γι' αυτό λένε "της αγίας Μαρίνας σύκα και του άη Λια σταφύλι".
Η αγία Μαρίνα ήταν κόρη μη χριστιανού ιερέως από την Πισιδία της Κιλικίας (3ος αι.) που διδάχτηκε από μικρή τον χριστιανισμό από την παιδαγωγό της και γι' αυτό συνελήφθη από τον ηγεμόνα Ολύμβριο, βασανίστηκε και αποκεφαλίστηκε. Το παλαιότερο συναξάρι της την θέλει κυνηγό σαν την Άρτεμη. Οι Τούρκοι της Καππαδοκίας την λένε Ζεπίλ γιζ (παρθένος κόρη) και την θεωρούν προστάτιδα των ποιμνίων τους.

Δευτέρα 2 Ιουλίου 2018

Ιούλιος ή Ιούλης ή Γιούλης, Α'


Ονομάστηκε προς τιμήν του Ιουλίου Καίσαρος, του μεταρρυθμιστού του ρωμαϊκού ημερολογίου (γενέθλια 7/7) από τον Αντώνιο.
Βαν Γκογκ, 1880
Μουσείο d orsay
Τον λένε και Γυαλιστή ή Γυαλινό επειδή γυαλίζει (=ωριμάζει) τα σταφύλια και τα σύκα... 
Οι ροδίτες τον λένε Φουσκομήνα ή Χασκομήνα, επειδή φουσκώνουν τα σύκα και χάσκουν από ωρίμανση.
Οι κυκλαδίτες, δωδεκανήσιοι και κρητικοί τον λένε Δευτερογιούλη.
Στη Σωζόπολη τον λένε Αηκερακίτη ή Αγιοκυριακίτη (γιορτή της αγ. Κυριακής)
Στην Αιτωλία τον λένε Αηλιά ή Αγιολλιά (γιορτή πρ. Ηλία)..
Ο Ιπποκράτης σε βυζαντινή εικόνα
Χθες, πρωτομηνιά γιόρταζαν οι άγιοι Ανάργυροι, Κοσμάς και Δαμιανός, σήμερα δε γιορτάζεται η κατάθεση της εσθήτος της Θεοτόκου.
Την 5η Ιουλίου οι Ρωμαίοι γιόρταζαν τα Ποπλιφούτζια (Poplifugia = αναχώρηση του λαού), γιορτές που ήταν αφιερωμένες μάλλον στον θεό Ιούπιτερ και μάλλον ο λαός αναχωρούσε από τις πόλεις και έκανε πανηγύρια και καθαρμούς στις εξοχές.
Από τις 6 - 13 Ιουλίου οι Ρωμαίοι γιόρταζαν τις γιορτές Λουντί Απολλινάρες (Ludi Apollinares) που γίνονταν αγώνες με άρματα και με θεατρικές παραστάσεις προς τιμήν του θεού Απόλλωνος.
7 Ιουλίου, εορτή της αγίας Κυριακής. Ήταν κόρη του Δωροθέου και της Ευσεβείας, επί Διοκλητιανού, οι οποίοι δεν είχαν παιδί και παρακαλούσαν τον Θεό να τους χαρίσει ένα, το οποίο ήρθε στον κόσμο ημέρα Κυριακή (γι' αυτό και πήρε αυτό το όνομα). Συνελήφθησαν όμως και οι τρεις κατά τους διωγμούς και οι μεν γονείς εστάλησαν στον έπαρχο Μελιτινής Αρμενίας, Ιούστο, η δε νεαρή Κυριακή στον καίσαρα Μαξιμιανό Νικομηδείας, ο οποίος τη δέρνει, η Κυριακή δεν μεταπείθεται να αλλαξοπιστήσει και τη στέλνει στον έπαρχο Βιθυνίας Ιλαριανό, που την διατάζει να θυσιάσει, αλλά μπαίνοντας στον ναό, ένας σεισμός καταρρίπτει τα είδωλα. Καταδικάζεται σε θάνατο δια πυράς αλλά εξέρχεται υγιής, ρίχνεται στα θηρία αλλά αυτά ξαπλώνουν στα πόδια της. Έξαλλος ο τύραννος τότε, διατάζει τον αποκεφαλισμό της, έξω από την πόλη. 
Στη Σωζόπολη της Θράκης, αγαπημένη τους αγία, που για χάρη της ονόμασαν όλο τον Ιούλιο Αηκερακίτη.
Στη Ρώμη την ίδια μέρα ( 7 Ιουλίου) γιόρταζαν τη γιορτή Νόνα Καπροτίνα ή των Θεραπαινίδων προς τιμήν της θεάς Ιούνο Καπροτίνα και του χθόνιου θεού της συγκομιδής, Κόνσους.
8 Ιουλίου στην Κύπρο, για τον ίδιο λόγο που τάζουν οι λοιποί στον άγιο Φανούριο, τάζουν και στον άγιο Επίκτητο, που εκεί τον λένε Δείχτητο. Μάλιστα υπάρχει και φερώνυμο χωριό, επειδή λένε ότι εκεί μόνασε ο άγιος, στην επαρχία Κυρήνειας. 
Ο άγιος Επίκτητος ήταν ιερέας, περί το 270. Κάποτε κάποιος άρχοντας του έφερε την παράλυτη κόρη του για να την θεραπεύσει, όπως και έκανε, με παράκληση και άγιο έλαιο. Θεράπευσε και 
δαιμονισμένο και η φήμη του εξαπλώθηκε. Τότε τον πλησίασε ένας νέος ονόματι Αστείων, γιος του γερουσιαστού Ιουλιανού, που του ζήτησε να τον κάνει χριστιανό αλλά για να μη νικηθεί από τα δάκρυα του πατέρα του ζήτησε να φύγουν προς άγνωστη χώρα. Πράγματι κίνησαν μαζί για την παραποτάμια πόλη Αλμιρίδη της Σκυθίας. Εκεί έκαναν πολλά θαύματα: Θεράπευσαν κωφάλαλο, δαιμονισμένο κ.ά. Η φήμη τους εξαπλώθηκε και όταν έφτασε ο έπαρχος Λατρονιανός διέταξε να τους συλλάβουν. Οδηγούνται στη φυλακή και την επομένη ομολογούν την πίστη τους ενώπιον πολυπληθούς ακροατηρίου. Μαστιγώνονται, ξεσκίζονται με σιδερένια νύχια και καίγονται με λαμπάδες. Όχι μόνο δεν αλλαξοπίστησαν, αλλά μετέστρεψαν και την πίστη του δήμιου Βιγλάντιου. Ρίχνονται σε λέβητα με πίσσα, αλλά πάλι εξέρχονται αβλαβείς. Τότε ο έπαρχος διατάσσει να φυλακιστούν και να μείνουν νηστικοί. Όσο περνούσαν οι μέρες και οι άγιοι νικούσαν και την πείνα, διέταξε να αποκεφαλιστούν. Τα λείψανά τους περιμάζεψε ο Βιγλάντιος και τα ενταφίασε. Ο Αστείων εμφανίστηκε στον ύπνο του Βιγλαντίου και του μήνυσε πως την επαύριο καταφθάνουν οι γονείς του. Πράγματι την επομένη κατέφθασαν, τους οποίους φιλοξένησε ο Βιγλάντιος και τους διηγήθηκε το μαρτύριο του γιου τους. Πήγαν στον τάφο του και οι μάρτυρες εμφανίζονται εμπρός τους εν΄μέσω ουρανίου φωτός. Ετσι πίστεψαν και οι γονείς του Αστείοντος και επιστρέφοντας στην πατρίδα τους, διαμοίρασαν τα υπάρχοντά τους στους φτωχούς συμπολίτες τους.
Στον άγιο Προκόπη τάζουν για προκοπή. Οι γονείς τάζουν για να προκόψει και να ευτυχήσει το νέο σπιτικό του παιδιού τους... Ήταν ο πρώτος μάρτυς της Παλαιστίνης επί Διοκλητιανού, μεγαλομάρτυς από την Αιλία (Ιεροσόλυμα).Τρεφόταν με άρτο και νερό κι' αυτό κάθε 2, 3 ή 7 μέρες. Μελετούσε συνεχώς τις γραφές. Διέμεινε στη Συθόπολη, όπου εκτελούσε χρέη αναγνώστου, εξορκιστού και διερμηνέως της συριακής. Αποκτώντας μεγάλη φήμη θεραπεύοντας, κατηγορήθηκε και οδηγήθηκε στον δικαστή Φλαβιανό ο οποίος τον υποχρέωσε να θυσιάσει στους θεούς, αρνείται, να κάνει σπονδή στους βασιλείς και του απαντά με ομηρικό στίχο "ουκ αγαθόν πολυκοιρανίη, εις οίρανος, έστω, εις βασιλεύς" και καταδικάζεται σε θάνατο..
Οι συναξαριστές μιλούν και για κάποιον Νεανία (μετέπειτα Προκόπιο) στρατηλάτη, επίσης απ' την Αιλία, επί Διοκλητιανού, που έζησε στη Σκυθόπολη, γιο του χριστιανού Χριστοφόρου και της ειδωλολάτρισσας Θεοδοσίας, η οποία πήγε στην Αντιόχεια, όπου ζούσε ο Διοκλητιανός, και τον διόρισε δούκα της Αλεξανδρείας διατάχθηκε δε να διώξει τους χριστιανούς. Ξεκίνησε με δύο λεγεώνες, αλλά τρομοκρατήθηκε τη νύχτα από έναν σεισμό στην Απάμεια και επιστρέφοντας στην Σκυθόπολη ζήτησε να του φτιάξουν σταυρό, όμοιο με εκείνον που είδε. Στον σταυρό εμφανίζεται η μορφή του Εσταυρωμένου με τη
λέξη "Εμμανουήλ" και στα δύο άκρα του οι λέξεις "Γαβριήλ" και "Μιχαήλ". Πηγαίνει στην Αιλία και κατατροπώνει τους Σαρακηνούς που την πολιορκούσαν. Η μητέρα του ζητάει να θυσιάσει στους θεούς, αυτός αρνείται και η ίδια τον καταγγέλλει στον άρχοντα της Παλαιστίνης Ούλκιο, ο οποίος τον στέλνει στην Καισάρεια, όπου μαστιγώνεται τόσο σκληρά ώστε κι οι θεατές τον λυπήθηκαν. Στη φυλακή βαπτίζεται Προκόπιος. Μετά από πολλά βασανιστήρια με μαστιγώματα με βούνευρα, καύση των πληγών με πυρωμένα σίδερα, αποκεφαλίζεται.

Η συνέχεια στο επόμενο...

Ιούλιος Β' μέρος: http://eismnimin.blogspot.com/2018/07/blog-post_10.html
Ιούλιος Γ' μέρος : http://eismnimin.blogspot.com/2018/07/blog-post_14.html

ΤΑΜΑΤΑ και ΑΝΑΘΗΜΑΤΑ - Γ. Λεκάκη