Βενετσιάνικη Μάσκα

Alex Levin : "Venetian Mask"

Αναμφίβολα σήμα κατατεθέν της Αποκριάς, είναι η μάσκα.

Η ιστορία της μάσκας χάνεται στα βάθη των αιώνων. Στις μέρες μας, 

οι Βενετσιάνοι κρατούν την παράδοση και κατασκευάζουν περίτεχνες 

χειροποίητες μάσκες που κάνουν το καρναβάλι της Βενετίας  μοναδικό.

Πριν όμως ξεκινήσουμε το ταξίδι στο παρελθόν για να γνωρίσουμε  την ιστορία 

της βενετσιάνικης μάσκας...ας αφεθούμε στα μαγικά φίλτρα της μουσικής τέχνης...

Ο Χατσατουριάν, ένας  αρμένιος μάγος της μουσικής θα συνοδεύσει 

την ανάγνωση με την εμπνευσμένη  από "Μασκαράτα της Βενετίας", 

μουσική του!

https://www.youtube.com/watch?v=pnvsy9ZIQg0

Η μάσκα στη Βενετία, εμφανίστηκε κατά το Μεσαίωνα, όταν οι άνθρωποι 

φοβούνταν  να δείξουν τα πραγματικά  τους συναισθήματα και να αποκαλύψουν 

την ταυτότητά τους.

Τις φορούσαν διάφορα πρόσωπα για να κρυφτούν από οποιαδήποτε 

παράνομη δραστηριότητα: τυχερά παιχνίδια,  χορούς, παράνομες σχέσεις 

ή ακόμα και πολιτικά σκάνδαλα.

Pietro Longhi : "The Ridotto in Venice"

Ένα έθιμο, που συνηθιζόταν στη Βενετία ήταν οι Mattaccini, (άνδρες με μάσκες) 

να παίζουν το παιχνίδι κατά  το οποίο έριχναν στις γυναίκες αυγά με ροδόνερο, 

από ψηλά κτίρια.

Πάντα η μάσκα αποτελούσε ένα σύμβολο της ελευθερίας και της καταπάτησης 

όλων των κανόνων της Ενετικής  δημοκρατίας, αφού μέσα από την  ανωνυμία 

της δημιούργησε μια  "ισότητα" ανάμεσα στους πολίτες  της Βενετίας.

Επίσης, ευνόησε την ανάπτυξη της αυτοσχέδιας Commedia dell'arte αλλά ευνόησε 

και ευγενείς,  για να  μπορούν να μπαινοβγαίνουν ανενόχλητοι σε λαϊκές γειτονιές,

 θέατρα, χορούς και  μοναστήρια,  διευκόλυνε άτομα  που διέπρατταν παράνομες 

δραστηριότητες, κλοπές, βιασμούς, φόνους ή άτομα σαν τον διαβόητο 

καρδιοκατακτητή  Καζανόβα, που έγραψε ιστορία ξελογιάζοντας  το 

"αδύναμο φύλο",  ακόμη και μοναχούς και μοναχές 

που με την κάλυψη μιας μάσκας, επιδίδονταν σε ασυδοσίες.

Είναι καταγεγραμμένος νόμος του 1268 που περιορίζει την κατάχρηση της μάσκας

 και απαγόρευε στους  Βενετούς να φορούν χυδαίες φορεσιές και να 

επισκέπτονται μοναστήρια με καλόγριες, μεταμφιεσμένοι ή να ζωγραφίζουν 

τα πρόσωπά τους ή να φορούν γενειάδες ή περούκες.

Άλλος πάλι  νόμος, αυτή τη φορά για την προστασία της ξεχασμένης 

"τιμής της οικογένειας", απαγόρευε  στις  γυναίκες να πηγαίνουν στο θέατρο 

χωρίς μάσκα!

Το 18ο αι., η ζήτηση για μάσκες στην πόλη των Δόγηδων, καθώς και η χρήση τους

 ήταν τόσο μεγάλη,  που  οι απλές μαύρες μάσκες άρχισαν να μετατρέπονται 

σε πιο περίτεχνες κατασκευές και να εξαπλώνονται και σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Οι βενετσιάνικες μάσκες κατασκευάζονται από δέρμα, papier mache, πορσελάνη 

ή με μια πρωτότυπη  τεχνική από γυαλί.

Αρχικά ήταν μάλλον απλές στο σχέδιο και τη διακόσμηση, ενώ αργότερα 

ζωγραφίζονταν  στο χέρι  και διακοσμούνται με φυσικά φτερά, πολύτιμα 

μέταλλα και λίθους.

Οι πιο γνωστές μάσκες :

1) Colombina: 

Είναι η κλασική μάσκα του καρναβαλιού.

Στην ουσία είναι μισή μάσκα γιατί καλύπτει μόνο τα μάτια, περίτεχνα διακοσμημένη από χρυσό, ασήμι, κρύσταλλα και φτερά.

Κρατιέται στο πρόσωπο με  μπαστούνι. Διαδόθηκε από την ηθοποιό στην Commedia dell 'arte με το ίδιο όνομα. Λέγεται ότι είχε σχεδιαστεί γι 'αυτήν γιατί δεν ήθελε  το όμορφο πρόσωπό της να καλύπτεται πλήρως.

2) Bauta: 

Διακοσμητικά, είναι ένα έργο τέχνης!

Καλύπτει όλο το πρόσωπο, με έντονο πηγούνι, χωρίς στόμα,με τετράγωνο σαγόνι 

με κλίση προς τα πάνω για να επιτρέπει στο χρήστη να μιλά, να τρώει και να 

πίνει εύκολα χωρίς να χρειάζεται να την βγάζει, διαφυλάσσοντας έτσι 

την ανωνυμία του.

 Συνήθως η Bauta ήταν γυναικεία μάσκα και συχνά συνοδευόταν από  

κόκκινη κάπα.

3) Μάσκα-γιατρός - Medico della Peste " :

Η πιο γνωστή μάσκα του Βενετσιάνικου καρναβαλιού και από τις πιο παράξενες, με κύριο χαρακτηριστικό της το μακρύ ράμφος.

Ο σχεδιασμός της κρύβει μια  μακάβρια ιστορία:

Τον 17ο αιώνα,που στη Βενετία είχε πέσει πανούκλα, ο γάλλος γιατρός Charles de Lorme, την υιοθέτησε μαζί με άλλες υγειονομικές προφυλάξεις, για να θεραπεύσει θύματα της ασθένειας.

Η μάσκα είναι λευκή και αποτελείται από ένα κοίλο ράμφος

 ενώ γύρω από τα μάτια διακοσμείται με κρυστάλλους.

4) Οι γυναίκες των πατρικίων φορούσαν τη Moretta: Μια οβάλ μάσκα με μεγάλες τρύπες για τα μάτια, με πέπλο που κρέμεται στο λαιμό. Δημοφιλέστατη μάσκα, ονομάζεται και Servetta Muta δηλαδή "βουβή υπηρέτρια".

"Μοretta" σημαίνει σιωπηλός.

Άρα η Μορέτα είναι μια "βουβή" μάσκα, γιατί κρατιέται στερεωμένη στο πρόσωπο από το στόμα με ένα μικρό πείρο που βρίσκεται στην εσωτερική της πλευρά, στο ύψος του στόματος.

5) Μια μάσκα έντονα μυστηριακή, 

που συνοδευόταν  από τριγωνικό 

καπέλο ήταν η Larva ή Volto.

Κάλυπτε όλο το  πρόσωπο και 

είχε λευκό χρώμα.

6) Μάσκα Zanni : 

Είναι μισή μάσκα από δέρμα, με μεγάλη μύτη, διογκωμένα φρύδια 

και χαμηλό μέτωπο.

Λέγεται ότι η τόσο μεγάλη μύτη, σημάδι αφελούς και ανόητου χαρακτήρα είναι 

η πιο αστεία μάσκα του Βενετσιάνικου Καρναβαλιού.

O Zanni είναι ένας τύπος  της Commedia dell 'arte, γνωστός ήδη από 

τον 14ο αιώνα,  κάτι σαν τον πονηρό  απατεωνίσκο. Η αγγλική λέξη 

"zany=γελωτοποιός"  προέρχεται από αυτόν τον χαρακτήρα.

Φυσικά υπάρχουν πλήθος από μάσκες ανάλογα το κοστούμι και την περίσταση 

(αρλεκίνου, πιερότου, Πουλτσινέλα, κλπ)

Ο καθένας, καλοί μου φίλοι, έχει μια δική του μάσκα... και δεν βλέπω τίποτα κακό 

σε αυτό προκειμένου να μπορείς να "διανύεις αποστάσεις!!!"

Άλλοι πάλι, πίσω από τη μάσκα νιώθουν πιο προστατευμένοι...

Μάσκες, βλέπεις δεν έχουν μόνο τα καρναβάλια ή το θέατρο.. Έχει και η ζωή !

Δεν ξέρω, ίσως τη χρειαζόμαστε για να επιβιώσουμε...και ας μου συγχωρέσετε 

αυτή μου την τοποθέτηση...

Αφού σας ευχηθώ Καλή Αποκριά, θα κλείσω με μια απορία, που μου γεννήθηκε 

γράφοντας αυτό το κείμενο...

"Έρχονται γεγονότα,καταστάσεις που μας πείθουν να πετάξουμε τη μάσκα που φορέσαμε 

προκειμένου

 να έχουμε ελευθερία λόγου, κινήσεων,πράξεων...κι όμως, δεν περνά χρόνος πολύς, που πάλι

 άλλες καταστάσεις σε κάνουν να βιαστείς να την ξαναφορέσεις αναρωτώμενος... μήπως, 

καλύτερα με  μάσκα αφού μια μασκαράτα δεν είναι  και η ίδια η ζωή;"...

Η ζωή ας είναι μασκαράτα, εμείς μην είμαστε μασκαράδες!...

κι αν κάποτε χρειάζεται τη μάσκα να φορέσεις, EΣΥ έχεις το πλεονέκτημα να ξέρεις 

το πού και το  πότε θα τη βγάλεις...

Να περάσετε όμορφα!

http://notesmuthoikaielpida.blogspot.gr/search/label/Εθιμα

Οι έξι αλήθειες του Ηράκλειτου που απελευθερώνουν

«Εξερεύνησα τον εαυτό μου», λέει ο Ηράκλειτος, ο οποίος δεν υπήρξε μαθητής κανενός. Αναζήτησε την αλήθεια για τη ζωή βαθιά μέσα στο μυαλό του, εξέτασε προσεκτικά τα δεδομένα που του έδωσαν οι πέντε αισθήσεις του και κατέγραψε τις διαπιστώσεις του, με τον δικό του ιδιαίτερο τρόπο που δεν θυμίζει κανέναν άλλον.

1. «Ο αυτοέλεγχος είναι η σημαντικότερη αρετή και σοφία είναι να λέει κάποιος την αλήθεια και να ενεργεί σύμφωνα με τη φύση, αφού αποκτήσει βαθιά γνώση γι’ αυτήν»

«Ποια είναι η θέση μου στο σύστημα που ζω, ποια είναι τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά μου, σε τι μοιάζω και ως προς τι διαφέρω από τους άλλους γύρω μου; Τι θεωρώ σημαντικό, τι με αφήνει αδιάφορο, τι με διασκεδάζει και τι με κάνει να πλήττω;». Οι απαντήσεις σε αυτά και παρόμοια ερωτήματα αποκαλύπτουν το «ποιος είμαι». Όχι αυτό που μου αρέσει να δείχνω, αλλά αυτό που στ’ αλήθεια είμαι. Η αποδοχή της αλήθειας είναι το πρώτο μεγάλο βήμα.

Ανακαλύπτοντας βέβαια τον εαυτό μου, δεν λύνω τα μυστήρια του κόσμου, δεν δίνω απαντήσεις σε ζητήματα που αφορούν όλους τους ανθρώπους. Αναγνωρίζω απλώς ένα μέρος του συνόλου, εμένα. Πώς αυτό με βοηθά να κατανοήσω το σύνολο, δηλαδή, να γίνομαι κατανοητός και να κατανοώ αυτό που συμβαίνει γύρω μου;

Το Μαγικό Σημειωματάριο

    Μια φορά κι ένα καιρό, ήταν ένας Βασιλιάς και μια Βασίλισσα, που δεν είχανε παιδάκια και πολύ θέλανε ν' αποκτήσουν ένα. Ο Βασιλιάς ήθελε γιό-διάδοχο που να του μοιάζει, να το παίρνει μαζί του στο κυνήγι, να του μαθαίνει όλα όσα ξέρει και το διατυμπάνιζε συνεχώς. Στην αρχή με καμάρι, περηφάνια και γλυκιά προσδοκία. Όσο περνούσε όμως ο καιρός κι ο διάδοχος δεν ερχόταν, με θλίψη, ασίγαστο πόθο κι ακόμα-ακόμα, με απογοήτευση.
    Η Βασίλισσα, ενδόμυχα, ήθελε κορούλα, που να της μοιάζει. Να τη ντύνει, να τη στολίζει, -έτσι ως αρμόζει σε μια πριγκιποπούλα-, να της φορά κορδελίτσες στα καλοχτενισμένα μαλλάκια και να της μαθαίνει όλα όσα ξέρει. Ο καιρός όμως περνούσε κι ο πελαργός δεν έλεγε να φανεί. Σιγά- σιγά, που η απογοήτευση φώλιασε για τα καλά μέσα τους, πάψανε να μιλάνε γι' αυτό το θέμα.
    Ο Βασιλιάς ήταν καλός, σώφρων κι ισχυρός ηγέτης. Διοικούσε το τόπο με σύνεση και γενικά ήταν αγαπητός. Η Βασίλισσα ήταν καλή, ήσυχη και πρόσχαρη επίσης. Ήταν μια μικρή όμορφη πριγκηπέσα, όταν τη γνώρισε, σε κάποιο μακρινό βασίλειο που 'χε πάει για εθιμοτυπική επίσκεψη. Την ερωτεύτηκε κεραυνοβόλα κι εκείνη ανταπέδωσε αμέσως. Δεν άργησε μάλιστα να τη ζητήσει επίσημα σε γάμο. Ήταν γύρω στα τριάντα κι εκείνη βάδιζε στα είκοσι, όταν έγινε η τελετή, που ένωσε τις ζωές τους! Και τί τελετή! Χάλασε ο κόσμος!
    Τώρα πια ζύγωνε τα σαρανταπέντε κι είχε μιάν εντελώς ευτυχισμένη ζωή μαζί της, με μόνο σύννεφο, την απουσία διαδόχου. Και να πεις πως δε δοκιμάσανε τα πάντα! Επιστημονικά και γιατροσόφια, μαγεία και βασκανία, όλων των ειδών τα προϊόντα κι όλες τις συνταγές-συμβουλές δοκιμάσανε, χωρίς αποτέλεσμα. Τώρα πια είχανε σταματήσει ακόμα κι αυτές τις απεγνωσμένες απόπειρες, αποδεχόμενοι σιωπηρά τη μοίρα. Μη νομίζετε πως αυτό που 'λειπε ήταν κάτι απλό. Ίσα-ίσα, σκίαζε αρκετά, ένα, κατά τ' άλλα, ευτυχέστατο βίο.

    Ο άνθρωπος τελικά, έτσι είναι πλασμένος: Ν' αναζητά στη ζωή, με ηδυπάθεια μάλιστα, κάτι που να του χαλά τη σκέψη, παραβλέποντας όλα τ' άλλα, που μπορεί να 'ναι καλά. Είναι υγιές μα και νοσηρό! Υγιές, γιατί είναι πάντα σε τάση αναζήτησης και βελτίωσης, μα νοσηρό, γιατί δε μένει συνήθως, μόνον εκεί. Μοιάζει με κουρσευτή, που συνεχώς προελαύνει κι αφού έχει κατακτήσει κόσμους πολλούς, πλούσιους κι υπέροχους, συνεχίζει ασταμάτητα. Μεταφέρει τα βελάκια κυριαρχίας, πιο μπροστά στο χάρτη, αντί να σταματά για να υποστηρίξει, να φροντίσει, ν' αγαπήσει και ν' αφομοιώσει τους κόσμους που κατέκτησε. Όπως είναι φυσικό, τις περισσότερες φορές αυτό, έχει καταστροφικά αποτελέσματα.

Έτσι είχαν τα πράματα, σαν έφτασε στο βασίλειο, ένας πολύ παράξενος άνθρωπος.     Έδειχνε αρχοντικός μα δεν ήταν άρχοντας. Έδειχνε σοφός, χωρίς να το εμφανίζει. Έδειχνε νέος, μα τα 'χε τα χρονάκια του. Έδειχνε όμορφος μα ήταν κι άσχημος. Δε θα μπορούσε κανείς να τον κατατάξει κάπου κι αυτό, γιατί είχε την ιδιότητα ν' αλλάζει έτσι, αναλόγως με ποιόν ή ποια συναναστρεφόταν. Επειδή δεν έμαθε κανείς το όνομά του, όσο έμεινε στο βασίλειο, θα τον προσφωνούμε, από 'δω και στο εξής, με τη λέξη που τον χαρακτήριζε: "Πασπαρτού"!
Όταν συναναστρεφόταν, π.χ. μιαν ανέραστη γυναίκα που μαγευόταν από το μυστήριο, το άγνωστο κι είχε βαρεθεί τους άντρες του βασιλείου, τότε, γινόταν στα μάτια της, "γοητευτικός κι ενδιαφέρων" και προσδιόριζε την πιθανή του ηλικία, σε κοντινή με τη δική της.