Κυριακή 5 Απριλίου 2015

Τα έθιμα του Πάσχα σε όλη την Ελλάδα


ΑΠΟ ΤΗ Ρόδο ως τη Χαλκιδική και από τη Σύρο ως τη Λευκάδα, κάθε γωνιά της Ελλάδας γιορτάζει το Πάσχα με το δικό της μοναδικό τρόπο. Εθιμα και παραδόσεις ζωντανεύουν και πάλι στη μεγαλύτερη και πλουσιότερη, σε λαογραφικές εκδηλώσεις, γιορτή της χριστιανοσύνης, της άνοιξης, της ζώης. 

ΘΡΑΚΗ 

Στις Μέτρες της Θράκης, τα παιδιά φτιάχνουν το ομοίωμα του Ιούδα και το περιφέρουν στα σπίτια, ζητώντας κλαδιά για να τον κάψουν την επομένη στον Επιτάφιο. Τη Μεγάλη Παρασκευή η πομπή του Επιταφίου
σταματά έξω από ένα παρεκκλήσι, όπου εκεί βρίσκεται έτοιμη η φωτιά για να καεί ο Ιούδας. Τη στιγμή που ο ιερέας διαβάζει το σχετικό Ευαγγέλιο ανάβουν τη φωτιά και καίνε το ομοίωμα. Αργότερα θα πάρουν μια χούφτα από εκείνη τη στάχτη και θα τη ρίξουν στα μνήματα. 

ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ 

Στη Θάσο στην Κοινότητα Λιμεναρίων διατηρείται το πανάρχαιο έθιμο « Για βρέξ' Απρίλη μ' που γιορτάζεται την Τρίτη ημέρα του Πάσχα. Χορεύουν δημοτικούς χορούς συγκροτήματα απ' όλη την Ελλάδα. 

Έθιμα του Πάσχα

Το χριστιανικό συμβολισμό του Πάσχα καθιέρωσε για πρώτη φορά ο Απόστολος Παύλος. Από την εποχή που οι χριστιανοί άρχισαν να γιορτάζουν το Πάσχα, διατήρησαν ορισμένα χαρακτηριστικά του Εβραϊκού, ενώ ταυτόχρονα προσέθεσαν άλλα. Αυτό φαίνεται από το πασχαλινό αρνί (οβελίας) και τα κόκκινα αυγά.


Πλούσια είναι η παράδοση για τον συμβολισμό των αυγών του Πάσχα.
Το αυγό, πανάρχαιο σύμβολο της γένεσης του κόσμου, της γέννησης της ζωής, το συναντάμε σε πολλές λατρείες, τόσο πρωτόγονες, όσο και περισσότερο εξελιγμένες. Είναι στη λαϊκή και μυθολογική φαντασία το σύμβολο της ζωής. Έχει μέσα του δύναμη ζωική και πίστευαν πως μπορούσε να την μεταδώσει στους ανθρώπους, τα ζώα, τα φυτά.
Για τους πρώτους Χριστιανούς το αυγό είναι το σύμβολο της Ανάστασης του Χριστού. Στο Μεσαίωνα, βάφονταν αυγά για να δοθούν σαν δώρα το Πάσχα.
Στα Βυζαντινά χρόνια έφτιαχναν κουλούρα που στην μέση της είχε ένα κόκκινο αυγό. Το αυγό, από το οποίο βγαίνουν τα πουλιά, συμβολίζει την ζωή, ενώ το κόκκινο είναι το χρώμα της ζωής. Το βάψιμο των αυγών, για λατρευτικούς σκοπούς απαντάται σε διάφορους τόπους του κόσμου.

Γιατί βάφονται όμως κόκκινα τα αυγά της Ανάστασης;
Η παράδοση λέει πως: "Όταν είπαν πως αναστήθηκε ο Χριστός, κανείς δεν το πίστευε. Μια γυναίκα, που κρατούσε στο καλάθι της αυγά, φώναξε: "Μπορεί από άσπρα να γίνουν κόκκινα;" Και, ω του θαύματος έγιναν"! 

Στην Κέρκυρα διηγούνται τα εξής: Όταν αναστήθηκε ο Χριστός, πρώτα πρώτα το άκουσαν κάτι αυγά. Αμέσως άρχισαν την τρεχάλα να το διαδώσουν παντού. Από το πολύ το τρέξιμο έγιναν κατακόκκινα!
Μερικοί πιστεύουν ότι τα αυγά βάφονται κόκκινα σε ανάμνηση του αίματος του Χριστού, που χύθηκε για εμάς τους ανθρώπους. 
Κόκκινο είναι και το χρώμα της χαράς. Χαράς για την Ανάσταση του Χριστού. Είναι παράλληλα όμως και χρώμα αποτρεπτικό. Κόκκινες βελέντζες και κόκκινα μαντίλια κρεμούσαν τη Μεγάλη Πέμπτη στην Καστοριά οι γυναίκες για το καλό. Κόκκινο πανί έβαφαν μαζί με τα αυγά τους στη Μεσημβρία και το κρεμούσαν στο παράθυρο για σαράντα μέρες, για να μην τους πιάνει το μάτι. 
Το βάψιμο των αυγών γινόταν τη Μεγάλη Πέμπτη γι αυτό και τη λέγαν Κόκκινη Πέφτη ή Κοκκινοπέφτη. Παλιότερα το συνήθιζαν κι αποβραδίς, πάντοτε τα μεσάνυχτα, με το ξεκίνημα της νέας μέρας. Καινούρια πρέπει να ήταν η κατσαρόλα που θα έβαφαν τα αυγά και ο αριθμός τους ορισμένος και τη μπογιά τη φύλαγαν σαράντα μέρες και δεν την έχυναν, ακόμα και τότε, έξω από το σπίτι.

Πασχαλινές ιστορίες καθημερινών ανθρώπων



του Βλαντίμιρ Γιερκόβιτς


Παμπάλαια -ακόμα και παγανιστικά- έθιμα της ρωσικής λαϊκής παράδοσης, που συνδέονται με το Πάσχα, τηρούνταν ακόμα και επί ΕΣΣΔ, παρά τις μεγάλες απαγορεύσεις που υπήρχαν τότε. Και συνεχίζονται αδιαλείπτως έως σήμερα.

Πηγή: AFP/East News


«Όταν ήμουν πολύ νέος, κάθε χρόνο ακολουθούσα με τους φίλους μου την αναστάσιμη πομπή του Σταυρού», λέει ο Σεργκέι, που εργάζεται σαν φύλακας. «Αυτό που μας κέντριζε περισσότερο το ενδιαφέρον, δεν ήταν τόσο η Θεία Λειτουργία, όσο το μεγάλο πλήθος των ανθρώπων που μαζεύονται στην εκκλησία. Και ο εορτασμός του Πάσχα, ένας πιστευτός λόγος να πιούμε ένα ποτηράκι παραπάνω. Σήμερα, δεν το κάνουμε αυτό. Δεν είναι σοβαρό να αντιμετωπίζουμε έτσι την γιορτή. Τώρα, μαζευόμαστε με τους φίλους μου οικογενειακώς και πάμε την Κυριακή στην εξοχή. Για ξεκούραση και για ψήσιμο στο πάρκο».
«Κάθε χρόνο παρακολουθώ την αναστάσιμη ακολουθία, αν και όχι τόσο σαν ενορίτης, όσο από υπηρεσιακό καθήκον», λέει ο Ρομάν, επιθεωρητής της Πυροσβεστικής. «Παρακολουθώ προσεκτικά την εκδήλωση, για να μην έχουμε καποιες «έκτακτες» καταστάσεις ή απρόοπτα γεγονότα. Οι οποίες, δυστυχώς, δεν είναι τόσο σπάνιες. Έχω σώσει αρκετές φορές γυναίκες που αρπάζουν φωτιά από κεριά. Οι γιαγιούλες, που τυλίγονται με χνουδωτό σάλι, προσεύχονται γονατίζοντας με το κερί στο χέρι. Δεν θέλει και πολύ για να γίνει το κακό… Να ανάψει το σάλι σαν το καντήλι. Έτσι, κάθε φορά που βλέπω κάποιον που είναι ντυμένος με υλικό «υψηλού» ρίσκου, αμέσως τον ενημερώνω και του συνιστώ να είναι προσεκτικός».

Συμφωνική για καμπάνες

Το Πάσχα γιορτάζεται σε όλη την εβδομάδα μετά την Ανάσταση του Χριστού. Όλη την εβδομάδα Διακαινησίμου, οι εκκλησίες λειτουργούν εορταστικά. Ακόμα και σε κηδείες, το τελετουργικό γίνεται με ειδικό αναστάσιμο κανόνα με πολλές προσευχές χαράς για το θαύμα της Αναστάσεως.

Η εβδομάδα του Πάσχα (Διακαινήσιμος εβδομάς), είναι μοναδική στη Ρωσία και για έναν άλλο λόγο: Είναι η μόνη εποχή του χρόνου, που επιτρέπεται στον κάθε πιστό να χτυπήσει την καμπάνα. Αρκεί να ζητήσετε την ευλογία του ιερέα του ναού και μπορείτε να έχετε πρόσβαση στο καμπαναριό. Κατά κανόνα, οι ιερείς δεν αρνούνται σε κανέναν.

Όλη την εβδομάδα, μετά από τις ακολουθίες, μπορείτε να ακούσετε την ασύμφωνη κρούση των καμπανών. Είναι οι ενορίτες που οργανώνουν την ιδιότυπη αυτή «συναυλία», χαρούμενων και μελωδικών ήχων. Κυρίως παιδιά, που με τις καμπανοκρουσίες τους, μεταφέρουν το χαρμόσυνο μήνυμα της Ανάστασης του Κυρίου.


Πηγή: Lori / Legion Media

Η χαρά των παιδιών
«Τα παιδιά μου όλο το χρόνο περιμένουν να χτυπήσουν τις καμπάνες», συνεχίζει ο Σεργκέι. «Συνήθως, πηγαίνουμε μαζί με τους φίλους μας που έχουν μικρά παιδιά, όλοι μαζί στην εκκλησία. Είναι καλύτερο να πας αμέσως μετά την βραδινή λειτουργία, περίπου στις επτά. Απλά, πρέπει να πλησιάσεις κάποιον από τους ιερείς του ναού και να ρωτήσεις ευγενικά: "Ευλόγησε δέσποτα να ηχήσουν οι καμπάνες για τη δόξα του Χριστού". Δεν ξέρω καμιά περίπτωση που οι ιερείς να έχουν αρνηθεί.

Όταν χτυπάς την καμπάνα, πλημμυρίζεις από αισθήματα χαράς και αγαλλίασης. Συναισθήματα που σου μένουν αξέχαστα. Στην αρχή δεν τα καταφέρνεις καλά, αλλά σύντομα προσαρμόζεσαι, μπαίνεις στο ρυθμό και παίζεις κάτι που λίγο πολύ, είναι μια διακριτή μελωδία. Για τα παιδιά είναι απλά ένα εκστατικό συναίσθημα. Το κυριότερο είναι να είσαι δίπλα στα παιδιά, να βοηθάς. Το καμπαναριό είναι αρκετά υψηλό».




http://gr.rbth.com