Ο Τζελαλαντίν Ρουμί ήρθε στον κόσμο στις 30 Σεπτεμβρίου του 1207 μ.Χ. στην πόλη Μπαλχ του Αφγανιστάν. Όλη του η ζωή θα μπορούσε να περιγραφεί με τη λέξη «αναζήτηση». Υπήρξε φιλόσοφος, θεολόγος, νομικός, ποιητής και μυστικιστής των Σούφι (πρώτες ασκητικές κοινότητες του Ισλάμ). Ο Ρουμί πέθανε στο Ικόνιο της Μικράς Ασίας τον Δεκέμβριο του 1273, αφήνοντάς μας ένα εξαιρετικό συγγραφικό έργο. Τα πιο γνωστά του έργα είναι το πολύτομο «Μεσνεβί» και «ο αγαπημένος». Τα έργα του έχουν μεταφραστεί σε τουλάχιστον εικοσι έξι γλώσσες και διαβάζονται ως τις μέρες μας σε όλο τον κόσμο, γιατί το ταξίδι της αναζήτησης προς την ανακάλυψη είναι αέναο.
Η ζωή του Τζελαλαντίν Ρουμί μια γοητευτική περιπέτεια
Ο Ρουμί ανατράφηκε σε ένα περιβάλλον όπου η μελέτη κυριαρχούσε. Έτσι επηρεάστηκε πολύ από τον πατέρα του, Μπαχά αντ-Ντιν, ο οποίος ήταν γνωστός λόγιος εκείνης της εποχής, με πολύ καλή φήμη και φρόντισε και ο γιος του να μορφωθεί κατάλληλα στηρίζοντάς τον και ο ίδιος στις πνευματικές του αναζητήσεις και στη μελέτη, όντας στο πλευρό του σταθερά, φίλος και καθοδηγητής στο ταξίδι προς την ανακάλυψη. Μετά τον θάνατο του πατέρα του ο Ρουμί συνέχισε τις πνευματικές του διαδρομές και τη μόρφωσή του με την καθοδήγηση του Σιεντ Μπουρχάν-αντ-Ντιν, ο οποίος ήταν πνευματικός διδάσκαλος, βουλευτής και παλιός φίλος του πατέρα του. Περί το 1225 μ.Χ ο Ρουμί με την οικογένεια του εγκαταστάθηκαν στο Ικόνιο για να ξεφύγουν από της επιδρομές των Μογγόλων. Λίγα χρόνια αργότερα βρέθηκε στην Δαμασκό, όπου συνέχισε και ολοκλήρωσε τις σπουδές του και κατόπιν επέστρεψε στο Ικόνιο, όπου δίδαξε για χρόνια δίκαιο και θεολογία.
Το 1244 περίπου μια συνάντηση θα του αλλάξει την ζωή και θα γίνει η αιτία να στραφεί ο Τζελαλαντίν Ρουμί στην ποίηση και τον μυστικισμό. Η γνωριμία με τον Σαμς αντ-Ντιν, έναν περιπλανώμενο δερβίση που καταγόταν από την Ταυρίδα και το όνομά του σημαίνει «ο ήλιος της θρησκείας», υπήρξε καθοριστικής σημασίας και ορόσημο στην ζωή του Ρουμί. Μεταξύ τους αναπτύχθηκε ένας δεσμός βαθιά πνευματικός και στα τρία χρόνια που διήρκησε αυτή η σχέση, καθώς ο Σαμς αντ-Ντιν εξαφανίστηκε μυστηριωδώς το 1247, ο Ρουμί είχε αλλάξει σε μεγάλο βαθμό μέσα του, θεώρησε πως άγγιξε το θείο μεγαλείο, το θείο κάλλος, μέσα από τις εμπειρίες και τις συζητήσεις που είχε όλον αυτόν τον καιρό και πως πλέον του είχαν αποκαλυφθεί τα μεγάλα μυστήρια και άγγιζε την αιώνια αλήθεια. Η ξαφνική εξαφάνιση του πνευματικού φίλου και δασκάλου του συνέτριψε τον Ρουμί. Όπως αποκαλύφθηκε αργότερα, ο Σαμς αντ-Ντιν είχε δολοφονηθεί. Αυτή η απώλεια, ο πόνος και η απερίγραπτη θλίψη που κατέκλυζαν τον ψυχικό του κόσμο, η νοσταλγία, η έλλειψη και η μοναξιά, κάθε συναίσθημα που βίωνε μετατράπηκε σε ποίηση κι εκείνη την περίοδο γράφεται η συλλογή «Ο αγαπημένος».
Ο παγκόσμιος Τζελαλαντίν Ρουμί
Στο έργο του Ρουμί είναι εμφανείς οι επιρροές από τον Ελληνισμό, καθώς διακρίνονται στα έργα του στοιχεία γνωστικά και νεοπλατωνικά. Ασφαλώς και ο ισλαμικός κόσμος είχε επηρεαστεί από την φιλοσοφία και την θεολογία των Ελλήνων και θα ήταν λογικό να συμβαίνει αυτό, ωστόσο οι επιρροές αυτές οφείλονται και στο γεγονός ότι ο ίδιος ο Ρουμί βρισκόταν σε συχνή επαφή με Έλληνες διανοούμενους. Μάλιστα, κάποια ποιήματά του είναι γραμμένα στα ελληνικά, σε τοπικό ιδίωμα. Ο ίδιος ο ποιητής θαύμαζε τον ελληνισμό και προτιμούσε να προσελκύει Έλληνες από την Μικρά Ασία στον ισλαμισμό κι έτσι η διδασκαλία του απευθυνόταν κυρίως σε αυτούς και όχι τόσο στους μουσουλμάνους. Επίσης, κάποιοι ερευνητές υποστηρίζουν πως στο τελετουργικό του χορού των δερβίσηδων υπάρχουν Διονυσιακά στοιχεία.
Το έργο του χαρακτηρίζεται από την απόλυτη αγάπη και αφοσίωση στο θεό, από τον θείο έρωτα. Η γραφή του είναι μοναδική και σε όλα του τα έργα κυριαρχεί η μυστική φιλοσοφία. Οι στίχοι του, αν και λακωνικοί, είναι έμπλεοι νοημάτων. Το μεγάλο του έργο «Μεσνεβί» είναι ένα αριστούργημα, ένας ωκεανός γνώσεων και απόσταγμα σοφίας. Μέσα σε αυτό το έργο ο Ρουμί υμνεί τον άνθρωπο και την αλήθεια του, τη ζωή. Είναι ένα ιδιαίτερο έργο, μέσα στους έξι τόμους του οποίου ο καθένας μπορεί να εξασκήσει το νου του, να συλλογιστεί, να διαλογιστεί και να γνωρίσει τον εαυτό του σε βάθος. Γραμμένο με λέξεις προσεκτικά επιλεγμένες που εξυψώνουν και μέσα από παραβολές, μύθους, διαλόγους και αναλύσεις, ο ποιητής επιδιώκει να μας εισάγει σε έναν ξεχωριστό τρόπο σκέψης και ζωής, όπου η γνώση και η ύψωση του ανθρώπου μπορούν να οδηγήσουν στον Θεό, την αιώνια ζωή. Το «Μεσνεβί» είναι η παρακαταθήκη του.
Ο Ρουμί πίστευε ότι ο Θεός είναι ένας και είναι ίδιος για όλους, τους εβραίους, τους χριστιανούς, τους μουσουλμάνους και όποιας άλλης πίστης κι έτσι απευθυνόταν προς όλους. Με τον θάνατό του φάνηκε ότι τα είχε καταφέρει να επηρεάσει θετικά όλους τους ανθρώπους, καθώς τον συνόδευσαν στην τελευταία του κατοικία εκπρόσωποι όλων των θρησκειών και μέχρι σήμερα άνθρωποι απ’ όλο τον κόσμο και από διαφορετικές θρησκείες, επισκέπτονται το μαυσωλείο του στο Ικόνιο. Η νύχτα της ταφής μάλιστα καθιερώθηκε ως γιορτή από τότε από τους Μεβλεβό Ντερβίς και ονομάστηκε «Σεμπούλ Αρούζ» που σημαίνει «Νύχτα της Ένωσης». Αν επισκεφτεί κανείς το μαυσωλείο του Ρουμί, στην είσοδο θα διαβάσει την επιγραφή:
Έλα, έλα όποιος κι αν είσαι, περιπλανώμενος, ειδωλολάτρης, πυρολάτρης. Έλα ακόμη κι αν έσπασες χιλιάδες φορές τους όρκους σου. Έλα και πάλι έλα, τo δικό μας καραβάνι δεν είναι καραβάνι της απόγνωσης.
Οι στροβιλιζόμενοι δερβίσηδες και το τάγμα των Μεβλεβήδων
Ο Τζελαλαντίν Ρουμί είχε πολύ έντονο το στοιχείο του μυστικισμού, ήταν ταυτισμένος με αυτό και φυσικά καθοριστικής σημασίας, όπως προαναφέρθηκε, ήταν η σχέση του με τον Σαμς αντ-Ντιν. Οι ορίζοντές του διευρύνθηκαν. Όντας, λοιπόν, εξ’ ολοκλήρου ταγμένος στην ατραπό του μυστικισμού, ίδρυσε το τάγμα των Μεβλεβήδων δερβίσηδων. Η βάση του τάγματος είναι η ιδέα της περιστροφής, η οποία θεωρείται από τον ίδιο τον Ρουμί και τους δερβίσηδες θεμελιώδης συνθήκη της ύπαρξης. Η γη περιστρέφεται γύρω από τον άξονά της και τον ήλιο, τα ηλεκτρόνια, τα πρωτόνια, τα ουδετερόνια περιστρέφονται, η ζωή περιστρέφεται γύρω από τους κύκλους της. Όλα βρίσκονται σε μια περιδίνηση. Έτσι, η περιστροφή των δερβίσηδων στον εκστατικό χορό τους αυτό συμβολίζει. Με αυτόν τον τρόπο συνειδητά συμμετέχουν στην ύπαρξη, στην ολότητα, και εναρμονίζονται μαζί της.
Ταυτόχρονα ο Ρουμί εισήγαγε σε αυτή την διαδικασία την τέχνη, την μουσική και τον χορό, στοιχεία τα οποία εντείνουν και υψώνουν ακόμη περισσότερο την τελετουργία οδηγώντας στην έκσταση. Αυτό το τελετουργικό της μυστικιστικής έκστασης δεν συναντάται ασφαλώς στον σουφισμό για πρώτη φορά, αλλά έχει βαθιά της ρίζες του στο χρόνο. Ο χορός των μαινάδων, οι ορφικοί ύμνοι και τα Διονυσιακά όργια είχαν στόχο την έκσταση. Στο μαγικό χορό τους οι δερβίσηδες στροβιλίζονται εναρμονισμένοι απόλυτα με τον ρυθμό και το σύμπαν και η έκσταση τους ανυψώνει και τους ενώνει με το θείο.
Χαρακτηριστικό είναι το γλυπτό στην Σμύρνη που αναπαριστά τον Ρουμί με τους δερβίσηδες στον εκστατικό χορό τους:
Ο Ρουμί εξακολουθεί να διδάσκει
Ο Τζελαλαντίν Ρουμί εξακολουθεί να μας διδάσκει και να μας καθοδηγεί μέσα από τα έργα του, τα οποία εύκολα μπορεί να βρει κανείς στα βιβλιοπωλεια. Μέσα στις σελίδες αυτών των βιβλίων βρίσκονται υπέροχοι στίχοι, όπως:
«Θα γνωρίσει το μυστικό του Αόρατου μόνο εκείνος που είναι ικανός να κλείσει τα χείλη του και να μείνει σιωπηλός.
Αυτό που ο κοινός άνθρωπος βλέπει σαν πέτρα, για τον άνθρωπο που ξέρει είναι μαργαριτάρι.
Χθες ήμουν έξυπνος και ήθελα να αλλάξω τον κόσμο. Σήμερα είμαι σοφός και θέλω να αλλάξω τον εαυτό μου.
Κουβαλάμε μέσα μας τα θαύματα που ψάχνουμε έξω από εμάς.
Η επιθυμία να γνωρίσεις την ίδια σου την ψυχή θα δώσει τέλος σε όλες τις άλλες επιθυμίες.»
«Άκου τον ήχο των κυμάτων μέσα σου.
Αυτό που ψάχνεις σε ψάχνει κι εκείνο.
Πρέπει να εγκαταλείψεις 1000 μισές αγάπες προκειμένου να έχεις μια ολόκληρη.
Αγάπη είναι να πετάς σε έναν μυστικό ουρανό και να κάνεις 100 πέπλα να πέφτουν κάθε στιγμή. Πρώτα απελευθερώσου από τη ζωή. Τέλος, κάνε ένα βήμα χωρίς πόδια.
Ο στόχος σου δεν είναι να αναζητήσεις την αγάπη, αλλά απλώς να αναζητήσεις και να βρεις όλα τα εμπόδια που υπάρχουν μέσα σου και που έχεις υψώσει εναντίον της.»
https://www.maxmag.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου