Ο Βαρυτικός δρόμος στο Κράσι

Θυμάστε τον «βαρυτικό» δρόμο της Πεντέλης; Λοιπόν, ξεχάστε τον...

"Ωχ, παιδιά κόλλησαν τα φρένα".

Ο οδηγός σταμάτησε το αυτοκίνητο, έσβησε τη μηχανή, τράβηξε χειρόφρενο και βγήκε έξω για να επιβεβαιώσει την ορθότητα του ισχυρισμού του. Ο δρόμος προς το οροπέδιο Λασιθίου ήταν ανηφορικός και γεμάτος κλειστές στροφές, με αποτέλεσμα το παλιό και βαρύ (αλλά ένδοξο) αυτοκίνητο να είχε αρχίσει να κουράζεται. Το τελευταίο πράγμα που έλειπε από την κεφάτη παρέα ήταν να πάθει βλάβη το αυτοκίνητο τους εκεί πάνω. Στα τελευταία μέτρα που είχαν διανύσει, ο οδηγός είχε αφήσει το αυτοκίνητο να ρολάρει -όπως του άρεσε να κάνει πάντα- στη μικρή κατηφορίτσα που διαγράφονταν μπροστά τους. Το αυτοκίνητο, όμως, είχε επιβραδύνει και σχεδόν σταματήσει λίγο αφότου είχε αφήσει το γκάζι.


Τώρα βρισκόταν γονατιστός πλάι στη μια μπροστινή ρόδα του αυτοκινήτου προσπαθώντας να ελέγξει τη λειτουργία των δισκόφρενων, ενώ κάποιος από την παρέα πάταγε και άφηνε δοκιμαστικά το πεντάλ του φρένου. Μπα, τα φρένα φαίνονταν να λειτουργούν μια χαρά. Μπορεί και να είχε κάνει λάθος.

Ο οδηγός ξαναμπήκε στο αυτοκίνητο, έβαλε μπροστά τη μηχανή και έλυσε το χειρόφρενο κάνοντας έναν τελευταίο έλεγχο πριν βάλει ταχύτητα και ξαναξεκινήσει. Το μεγάλο αυτοκίνητο, με περισσή χάρη, στην αρχή αργά και μετά επιταχύνοντας όλο και περισσότερο, άρχισε να κυλά προς τα πίσω, στον ανήφορο...

Το οροπέδιο Λασιθίου περικλείεται από ψηλά, απόκρημνα, πανάρχαια βουνά.

Ανεβαίνοντας κανείς το δρόμο που ξεκινά από τη βόρεια ακτή της Κρήτης, λίγα χιλιόμετρα πριν το οροπέδιο, συναντά μια διακλάδωση, το αριστερό τμήμα της οποίας σχηματίζεται από έναν μικρό δρομάκο ο οποίος οδηγεί στο χωριό "Κράσι" - σε αντίθεση με τον κυρίως δρόμο, ο οποίος συνεχίζει δεξιά και περνά ξυστά έξω απ' το χωριό.

Ακολουθώντας κανείς το στενό αυτό δρόμο, και λίγα μέτρα μετά τη διακλάδωση, φτάνει σε μια σειρά από ανηφοριές και κατηφοριές. Εδώ είναι που γίνονται αισθητές οι βαρυτικές διαταραχές (το νερό που χύσαμε στο δρόμο και που επέδειξε ανάλογη με το αυτοκίνητο συμπεριφορά αποδεικνύει ότι δεν πρόκειται για μαγνητικό φαινόμενο). Στο σημείο αυτό πρέπει να τονίσουμε ότι η πιθανότητα οφθαλμαπάτης θα πρέπει μάλλον να αποκλειστεί. Οι φωτογραφίες δεν μπορούν να μεταδώσουν ικανοποιητικά την αίσθηση της κλίσης του δρόμου (και πάλι, δεν αφήνουν πολλές αμφιβολίες). Όσοι, πάντως, ρωτήθηκαν -και ήταν αρκετοί- για το τι κλίση είχε ο δρόμος μπροστά τους απάντησαν άμεσα και με απόλυτη σιγουριά. Είναι μακράν το πιο έντονο φαινόμενο του είδους απ' όσα έχουμε συναντήσει, κατά πολύ εντονότερο εκείνου της Πεντέλης.

Το τμήμα του δρόμου όπου το φαινόμενο εκδηλώνεται πιο έντονα (και όπου συνέβη το προαναφερθέν περιστατικό) απεικονίζεται στην παρακάτω φωτογραφία.

Στο τμήμα αυτό το αυτοκίνητο κινείται -επιταχύνοντας μάλιστα αφύσικα γρήγορα- από το σημείο (Α) προς το σημείο (Β).

Επαναλαμβάνουμε, πάντως, ότι οι φωτογραφίες, από τη φύση τους και λόγω του ότι ο θεατής δεν μπορεί να γνωρίζει την κάθετη κλίση της φωτογραφικής μηχανής κατά τη στιγμή της φωτογράφησης, δεν προσφέρουν ικανοποιητική και πλήρη άποψη των υψομετρικών εναλλαγών της περιοχής.

Για όποιον θελήσει να επισκεφθεί την περιοχή και να αποκτήσει προσωπική εμπειρία, ο παρακάτω χάρτης είναι απαραίτητος.

Η περιοχή που σημειώνεται με κυανό χρώμα είναι αυτή στην οποία αναφερόμαστε, ενώ το τμήμα του δρόμου που έχει χρωματιστεί με ροζ χρώμα αντιστοιχεί στο κομμάτι όπου παρατηρούνται οι βαρυτικές διαταραχές.

Όπως συνήθως συμβαίνει σε τέτοιες περιπτώσεις, τα «παράξενα» δεν περιορίζονται σε ένα μόνο σημείο αλλά αφορούν ολόκληρη την περιοχή.

Το χωριό "Κράσι" απέχει λίγες μόνο εκατοντάδες μέτρα από τα σημεία εκδήλωσης των βαρυτικών φαινομένων. Είναι ένα πολύ όμορφο, αρχαίο, ορεινό χωριό (http://www.interkriti.org/visits/malia/2krassi.htm), με πολλά ενδιαφέροντα στοιχεία. Η «ατραξιόν» του χωριού είναι ο πλάτανος της κεντρικής πλατείας. Με διάμετρο κορμού που ξεπερνάει τα 8 μέτρα στη βάση του και ηλικία πολλών-πολλών αιώνων (μερικοί υποστηρίζουν ότι η ηλικία του δέντρου ανέρχεται σε 2000 χρόνια!), είναι το γηραιότερο δέντρο που έχουμε συναντήσει.

Το πιο περίεργο όμως χαρακτηριστικό του δεν είναι ούτε το μέγεθος ούτε η ηλικία του. Αυτό που κάνει το δέντρο αυτό ξεχωριστό είναι ότι σε κάποιο στάδιο της ανάπτυξης του, προκειμένου να στηρίξει μερικούς από τους τεράστιους και βάρους πολλών τόνων κλώνους του, ο ζωντανός αυτός οργανισμός κατέφυγε σε στρατηγικά τοποθετημένους στηρικτικούς «βραχίονες».

Πρόκειται στην ουσία για κλαδιά δίχως τελικό τμήμα, που φυτρώνουν και από τα δύο τους άκρα. Δεν έχουμε ξανασυναντήσει κάτι ανάλογο, και αποτελεί παράδοξο το ότι οι περισσότεροι επισκέπτες δε φαίνεται να προσέχουν το γεγονός. Αλλά, πώς τελικά τα κατάφερε ο γέρο πλάτανος; Αισθάνθηκε το αυξημένο βάρος των κλάδων του και ένοιωσε τον κίνδυνο; Οι βραχίονες φύτρωσαν και αναπτύχθηκαν παράλληλα και από τα δύο τους άκρα, ενωνόμενοι στο ενδιάμεσο, ή ξεκίνησαν σαν απλά κλαδιά, που προεκτάθηκαν και ενώθηκαν στην άκρη τους με το προς στήριξη τμήμα; Ό,τι κι αν συνέβη, όπως κι αν έγιναν τα πράγματα, η διαδικασία αυτή απαιτεί την ανάπτυξη κάποιου βαθμού αυτοσυνείδησης από την πλευρά του δέντρου, δεν αρκεί ο απλός τροπισμός.

Επιγραφή, τοποθετημένη μπροστά από την πηγή του χωριού.

Δεν είναι όμως μόνο το "Κράσι", όλη η γύρω περιοχή κρύβει εκπλήξεις, αλλά και ιστορία.

Σε μικρή απόσταση από το χωριό διασώζονται τα ερείπια της αρχαίας πόλης "Λύκτου" (έχει παραφραστεί και σε "Λύττος"), και λίγο πιο πάνω, στη θέση "Καρφί", υπάρχουν ακόμα τα υπολείμματα αρχαίας Μινωικής βίγλας, ενώ ίχνη πανάρχαιων οικισμών υπάρχουν διάσπαρτα σε όλα τα γύρω μέρη.

Το νερό, που επί αμέτρητους αιώνες κυλούσε υπογείως από τις κορυφές των βουνών του οροπεδίου προς τους πρόποδες, έχει δημιουργήσει αμέτρητα υπόγεια τούνελ και σπηλαιώματα. Ευρέως γνωστά είναι το σπήλαιο "Τράπεζα", το σπήλαιο "Αγία Φωτεινή", καθώς και το "Δικταίο 'Ανδρο", όπου, σύμφωνα με μια από τις διάφορες εκδοχές της μυθολογίας, γεννήθηκε ο Δίας. Υπάρχουν όμως ακόμη πολλές δεκάδες, μικρές και μεγάλες, άγνωστες σπηλιές.

Αποτελεί, τέλος, κοινό μυστικό μεταξύ των ντόπιων πως παγανιστικές - μαγικο-θρησκευτικές τελετές πραγματοποιούνται στην περιοχή με πολύ μεγαλύτερη συχνότητα απ' ό,τι στην υπόλοιπη Κρήτη, ενώ ο νυκτερινός ταξιδιώτης συχνά μπορεί να διακρίνει τη λάμψη της φλόγας μέσα σε απόμακρες κι απρόσιτες χαράδρες.

---

Η οφθαλμαπάτη, ο χωροβάτης και ο ανοικτομάτης

Το έχουμε δει να συμβαίνει πολλές φορές. Μόλις κάποιος σε μια παρέα κάνει λόγο για βαρυτικές διαταραχές και αναφερθεί σε κάποιο «βαρυτικό» δρόμο (συνήθως αυτόν της Πεντέλης), κάποιος άλλος, ο ανοιχτομάτης της παρέας, σπεύδει να τον αποστομώσει λέγοντας του ότι σίγουρα θα πρόκειται για οφθαλμαπάτη. Οι ακόμη πιο ανοιχτομάτηδες συχνά αναφέρονται και σε μετρήσεις με χωροβάτες που έχουν κατά καιρούς γίνει και που (φυσικά) δεν έχουν καταγράψει την παραμικρή βαρυτική ανωμαλία.

Για τους χωροβάτες και την ακαταλληλότητα τους σε περιπτώσεις διαταραχών του βαρυτικού πεδίου έχουμε ξαναγράψει στην ενότητα της Πεντέλης. Τα όργανα αυτά μετρούν γωνίες κλίσης χρησιμοποιώντας τη βαρύτητα για να επιπεδωθούν. Σε συνθήκες διαταραχής του βαρυτικού πεδίου, οι όποιες μετρήσεις θα είναι λανθασμένες και θα εμπεριέχουν το σφάλμα της βαρυτικής ανωμαλίας. Είναι σαν να προσπαθεί κάποιος να μετρήσει τη θερμοκρασία ενός χώρου με ένα όργανο του οποίου η αρχή λειτουργίας προϋποθέτει τη χρήση του υπό συνθήκες ορισμένης και σταθερής θερμοκρασίας.

Τα όργανα που αναλύουν τα βαρυτικά χαρακτηριστικά μιας περιοχής ονομάζονται "Βαρυτόμετρα". Είναι όργανα ιδιαίτερα πολύπλοκα στη χρήση αλλά και στην ανάλυση των αποτελεσμάτων τους, και τα πιο ακριβή απ' αυτά κοστίζουν αρκετά εκατομμύρια ευρώ. Αν σας ενδιαφέρει να πάρετε μια γεύση σχετικά, μπορείτε να ξεκινήσετε από 'δω: http://www.gravityservices.com/.

Ας αφήσουμε, όμως, τους χωροβάτες και ας σταθούμε λίγο στην απατηλή οφθαλμαπάτη.

Όσον αφορά το ενδεχόμενο λανθασμένης εκτίμησης κλίσης, το φαινόμενο της οφθαλμαπάτης γεννάται σε περιπτώσεις όπου το μάτι (και για την ακρίβεια ο εγκέφαλος), στην προσπάθεια του να εκτιμήσει την υψομετρική διαφορά μεταξύ δύο σημείων, μπερδεύεται από κάποια χαρακτηριστικά του τοπίου, συνήθως από κάποιες ευθείες που αντιστοιχούν σε κορυφογραμμές ή κεκλιμένα επίπεδα. Το φαινόμενο αυτό γίνεται αντιληπτό στην παρακάτω εικόνα.

Οι διαγώνιες γραμμές είναι παράλληλες.

Το χαρακτηριστικό σ' αυτές τις περιπτώσεις είναι ότι ο παρατηρητής μπερδεύεται μόνο όταν κοιτάζει το υπό εξέταση τμήμα υπό συγκεκριμένες οπτικές γωνίες, οι οποίες εμπεριέχουν τις παραπλανητικές ευθείες, ενώ η οφθαλμαπάτη εξαφανίζεται όταν κοιτάζει υπό γωνίες όπου οι ευθείες αυτές δεν είναι ορατές. Αν η αρχική εκτίμηση δεν αλλάζει απ' όποια γωνία κι αν εξεταστεί μια περιοχή, τότε η πιθανότητα οφθαλμαπάτης είναι πολύ μικρή. Υπάρχει όμως και κάτι άλλο.

Ας ξαναδούμε μια από τις προηγούμενες φωτογραφίες:

Με δεδομένο ότι το αυτοκίνητο παραμένει ακίνητο στο σημείο (Α) και αρχίζει να κυλά όταν βρεθεί στο σημείο (Β) μέχρι το σημείο (Γ), ας υποθέσουμε ότι δεν πρόκειται για βαρυτική ανωμαλία αλλά για οφθαλμαπάτη, και ότι το διάστημα ΓΒ, ενώ μοιάζει με κατηφόρα, είναι στην πραγματικότητα ανωφερικό. Δηλαδή:

Μία ανηφόρα (το ΓΒ)	λόγω της οφθαλμαπάτης, υφίσταται μια περιστροφή στα μάτια μας	ώστε να μοιάζει με κατηφόρα

Ωραία. Ας δούμε τώρα και το τμήμα του δρόμου που αντιστοιχεί στο σημείο (Α), όπου εφόσον το αυτοκίνητο παραμένει ακίνητο και δεν υπάρχει βαρυτική ανωμαλία, είναι ένα ίσιωμα. Τότε:

Ένα μικρό ίσιωμα (αντίστοιχα με το σημείο (Α))	θα έπρεπε να υφίσταται την ίδια περιστροφή λόγω της οφθαλμαπάτης	και να μοιάζει με ακόμα πιο απότομη κατηφόρα

Πράγμα που καταφανώς δε συμβαίνει, και συνεπώς η υπόθεση της οφθαλμαπάτης δεν ευσταθεί.

Εκτός πια κι αν έχουμε να κάνουμε με μια πολυμορφική οφθαλμαπάτη, αυξομειούμενης έντασης και πολλαπλών κατευθύνσεων, που πάσχει από διχασμένη προσωπικότητα. Κάτι τέτοιο θα ήταν πιο ενδιαφέρον κι από δέκα βαρυτικές διαταραχές μαζί, οι οποίες στο κάτω-κάτω δεν είναι και τόσο σπάνιες.


http://www.iranon.gr/ELLADA/ELLADA.htm