Φιλικός Ιωάννης Κακουλίδης β' μέρος

     Φαίνεται ότι ο γάμος επηρέασε την μετέπειτα ζωή του Κακουλίδη. Φεύγει λοιπόν από την Κερασούντα κι έρχεται με τη σύζυγό του , το νεογέννητο γιο του Αριστοτέλη και τη μητέρα του στη Σμύρνη, την κοσμοπολίτικη αυτή πόλη όπου άκμαζαν τα γράμματα, οι τέχνες και το εμπόριο κι αποτελούσε διεθνές λιμάνι της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στη Μεσόγειο, από το οποίο διακινούνταν όλα τα εμπορεύματα από και προς την ανατολή. Έτσι η Σμύρνη, όπου γεννιέται ο δεύτερος γιος του Λαμπροκλής, γίνεται δεύτερη πατρίδα του, στην οποία και αναφέρεται στο υπόλοιπο της ζωής του.
     ....................................................

     Εδώ στη Σμύρνη ασχολείται με το γενικό εμπόριο (χασέδες, μεταξωτά, τσιμένη κ.λπ.) και συνεργάζεται με τον εμπορικό οίκο του Θεοδώρου Ράλλη και Σια που βρισκόταν στην Κωνσταντινούπολη και Ευστρατίου Ράλλη και Σία στο Λονδίνο.
     Η ανάπτυξη του εμπορίου οδήγησε τον Ιωάννη Κακουλίδη να μεταφέρει την έδρα του στο Λονδίνο, ενώ όλη του η οικογένεια παραμένει στη Σμύρνη. Εδώ έρχεται ο φίλος του μεγαλέμπορος από την Πετρούπολη και τη Ρίγα Αναστάσιος Παπάζογλου (Παπουνζάλωφ) και την 27.4.1819 τον καθιστά με συμβολαιογραφικό έγγραφο γενικό του πληρεξούσιο για όλες του τις υποθέσεις που έχουν σχέση με το εμπόριο.
    

   Είναι γνωστό ότι το θέρος του 1814 δύο Ηπειρώτες κι ένας Δωδεκανήσιος, ο "οργανωτικός" Σκουφάς, ο "διανοούμενος" επαναστάτης Τσακάλωφ και ο πολυταξιδεμένος Ξάνθος, είχαν την έμπνευση να εισάγουν εις μίαν μυστικήν εταιρείαν "... όλους τους εκλεκτούς και ανδρείους των ομογενών δια να ενεργήσουν μόνοι των, ό,τι ματαίως και προ πολλού χρόνου ήλπιζαν από την φιλανθρωπίαν των χριστιανών βασιλέων..." . Η εφαρμογή της ενότητος αυτής ανελήφθη από τη μεσαία τάξη και ιδίως την εμπορική. "΄Εμποροι εν Μόσχα εκυοφόρησαν την προς επανάστασιν εθνικήν ενότητα έμποροι εν Οδησσώ εμαιεύσαντο και έμποροι εν Κωνσταντινουπόλει εθήλασαν ταύτην".

     Η εταιρεία αυτή άρχισε να διαδίδεται μεταξύ των εμπόρων της Μόσχα, Οδησσού, Σμύρνης, Κωνσταντινουπόλεως κ.λπ. και οπωσδήποτε περιήλθε και εις γνώσιν του πολυταξιδεμένου Κακουλίδη και του Παπουνζάλοβ, που ήταν και οι δύο μεγαλέμποροι.

     Ο τελευταίος με την επιστροφή του από το Λονδίνο στη Ρίγα, στέλνει στον Κακουλίδη τις από 15/28 Μαΐου 1819 και 6/19 Ιουνίου 1819 επιστολές του, το περιεχόμενο των οποίων είναι αναμφισβήτητα συνωμοτικό και δημιουργεί την πεποίθηση της μυήσεως και των δύο στη Φιλική Εταιρεία ως "Συστημένων". Στην πρώτη από αυτές αναφέρει την ταραχή του για κάποια γράμματα των φίλων των από την Μόσχα που παράπεσαν. Στην δεύτερη για "περιστατικών περιστατικά" για τα οποία στάλθηκαν στη Ρίγα οι πληροφορηθέντες "εξ εχθρών χριστιανών ή εκ φίλων εβραίων" μυστικοί πράκτορες και στον "κυκεώνα των θορύβων" που δημιουργήθηκε "απέστειλλεν η θεία πρόνοια μια και τη αυτή ημέρα γραικούς φιλτάτους και καλοθελητάς τρεις: .. τον πρίγκιπα Αλέξανδρον Υψηλάντην.... και όλοι αυτοί..." αντιστάθηκαν "τη απευκταία προσβολή της ανελπίστου καταφοράς...". Εάν τα κείμενα των επιστολών αυτών αφορούσαν καθαρά εμπορικές υποθέσεις πώς δικαιολογείται η αποστολή μυστικών πρακτόρων στην Ρίγα και η μετάβαση εκεί του εν ενεργεία υποστρατήγου και υπασπιστή του Τσάρου Αλεξ. Υψηλάντη; Μήπως κι ο Υψηλάντης ήταν ήδη μυημένος στην φιλική εταιρεία πολύ πριν αναλάβει την αρχηγία της; Άγνωστο. Βέβαιο πάντως είναι ότι από την εποχή της συλλήψεως του ανοήτως πολυπραγμονούντος τυχοδιώκτου Νικολάου Γαλάτη στην Πετρούπολη (1816), ο Αλεξ. Υψηλάντης γνώριζε τα της Εταιρείας από τον επ' αδελφή γαμπρό του Γαβριήλ Κατακάζη.

     Το αφιερωτικό (άλλως γράμμα υπεροχής) του Κακουλίδη φέρει ημερομηνία 29 Ιουλίου 1820 και είναι τούτο επιβεβαίωση της καθιερώσεώς του ως ιερέα των Φιλικών. Σαν ιερέας είχε πλέον το δικαίωμα να μυεί άλλους στην Φιλική Εταιρεία. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να είχε προηγηθεί η μύησή του ως "Συστημένου" της Εταιρείας, τουλάχιστον από το 1819.

Δυστυχώς δεν βρέθηκε το συστατικό γράμμα του κατηχητή του από το οποίο θα προέκυπτε ο ακριβής χρόνος μυήσεώς του ως απλού Φιλικού (Συστημένου), όπως γινόταν μέχρι της αναλήψεως της αρχηγίας της Φιλικής Εταιρείας από τον Αλέξανδρο Υψηλάντη (12 Απριλίου 1820), οπότε και καταργήθηκε ο βαθμός του "αδελφοποιητού" για τους αγραμμάτους και του "Συστημένου" για τους εγγραμμάτους.


 Συνεχίζεται...  

[Επιτρέπεται η αναδημοσίευση των κειμένων αρκεί να αναγράφεται η πηγή]



* Η φωτογραφία από το αρχείο του δισέγγονού του Αριστοτέλη Κακουλίδη του Αγαμέμνονος


(Ποντιακό Βήμα, τ.65  Ιαν.-Φεβρ.-Μαρ.2001 - Ο ΑΠΟ ΚΕΡΑΣΟΥΝΤΟΣ ΤΟΥ ΠΟΝΤΟΥ ΦΙΛΙΚΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΑΚΟΥΛΙΔΗΣ ΤΟΥ ΠΑΥΛΟΥ - ιστορική έρευνα Νικ. Νικολαΐδη)