Η πολιτική του δραστηριότητα α'

     Το Νοέμβριο του 1922, η Διοικούσα Επιτροπή του κόμματος των Φιλελευθέρων ανέθεσε στον Κακουλίδη την οργάνωση των επαγγελματικών τάξεων. Επιδόθηκε με ζήλο στα νέα του καθήκοντα κι απέσπασε τα συγχαρητήρια του προέδρου της εκτελεστικής επιτροπής του κόμματος. Επιδιώκοντας την οικονομική εξύψωση των επαγγελματικών τάξεων και την επανασύνδεση κι αξιοποίηση της πληθώρας των Ελλήνων που κατέφυγαν την τριετία 1919-21 στην Ελλάδα από την Ρωσία, όπου είχαν διακριθεί σε όλους τους τομείς του εμπορίου, συνέλαβε την ιδέα της επανάληψης των διπλωματικών και εμπορικών σχέσεων με τη σοσιαλιστική πλέον Ρωσία που είχαν διακοπεί από την Οκτωβριανή επανάσταση του 1917.

     Μπροστά στην επιφυλακτικότητα του υπουργείου Εξωτερικών για επίσημη αποστολή, πήγε ως ιδιώτης και με δική του δαπάνη, μέσω Βαρσοβίας, στη Μόσχα. Συναντήθηκε με τους υπουργούς Εξωτερικών Τσιτσέριν (1) και Εξαγωγικού Εμπορίου, Κράσιν, με τους οποίους και συζήτησε την δυνατότητα οικονομικής συνεργασίας των δύο χωρών. Με την επιστροφή του υπέβαλε εμπιστευτικήν αναφορά "προς το επί των Εξωτερικών Σεβ. Υπουργείον", στην οποία αναλυτικά εξιστορεί τις συναντήσεις, συζητήσεις και συνεντεύξεις του, τις πρώτες εντυπώσεις του, αναλύει το πολιτικό και οικονομικό καθεστώς και συμπεραίνει:  
       "... Η Ελληνική Κυβέρνησις έχει να λύση δύο ανεξάρτητα απ' αλλήλων ζητήματα:
        1.- Των επισήμων σχέσεων (εμπορικών ή διπλωματικών)
        2.- Της εμπορικής συμβάσεως.
     Σχέσεις επίσημοι δύνανται να υπάρχουν άνευ εμπορικής συνθήκης, αλλ' εμπορική συνθήκη δεν δύναται να υπάρξη άνευ επισήμων σχέσεων. Άρα τα ζητήματα περιορίζονται σήμερον εις εν. Τα των επισήμων σχέσεων. Αι δύο άκανθαι προς λύσιν του ζητήματος ήσαν έως χθες:
1. - Ο φόβος μήπως αναγνωρίζοντες το σοβιετικόν καθεστώς, δυσαρεστήσωμεν την Αγγλίαν ή Γαλλίαν.
2. - Ο φόβος μήπως ριζώση εν Ελλ΄δι ο κομμουνισμός.
     Ο πρώτος φόβος είναι αστήρικτος. Την στιγμήν καθ' ην η Γαλλία έχει 50 δισεκατομ. χρυσών φράγκων δάνεια εν Ρωσία, και εν τούτοις εκλιπαρεί δια πολιτικών ή εμπορικών πρακτόρων συναλλαγάς, και την στιγμήν  καθ' ην 24 κράτη έχουν εμπορικάς σχέσεις (Αγγλία, Γαλλία) και εμπορικήν σύμβασιν (Αγγλία, Ιταλία) και 5 διπλωματικάς σχέσεις (Τουρκία, Αυστρία, Τσεχοσλοβακία, Πολωνία), θα είναι παράδοξον να διαμαρτυρηθή η Γαλλία προς μόνην την Ελλάδα, αφού εις ουδένα άλλον διεμαρτυρήθη, λέγουσα "κινδυνεύουν τα συμφέροντά μου εκ των διπλωματικών σου σχέσεων". Απ' εναντίας. Ενώ σήμερον μεταχειρίζεται Αυστριακούς πράκτορας εν Ρωσία, αύριον θα μεταχειρισθή Έλληνας, άλλωστε και αν διαμαρτυρηθή, νομίζω ότι η προς ημάς δυσμένεια της Γαλλίας έφθασεν εις μίαν μόνον βαθμίδα κατωτέρω της Ιταλικής δυσμενείας, ώστε να πρέπει να σκεφθώμεν αν θα δυσαρεστήσωμεν φίλην δύναμιν ή εχθράν. Η Αγγλία είναι αδύνατον να διαμαρτυρηθή. Θα της επιδείξωμεν την εμπορικήν σύμβασιν της 20.12.1920, το όνομα του επισήμου πράκτορος εν Μόσχα, τας αγορεύσεις του Asquith, τας αγγλορωσικάς εταιρείας. Απ' εναντίας θα συνεργασθή μεθ' ημών. Η Ιταλία, βεβαιότατα θα δυσαρεστηθή. Θα δυσαρεστηθή διότι θα αναστηθούν εκ νεκρών οι Έλληνες της Ρωσίας, ους οσημέραι κληρονομεί εμπορικώς και ους θάπτει ημιθανείς ακόμη, με ιταλικόν διαβατήριον αναχωρήσεως εκ Ρωσίας. Θα δυσαρεστηθή διότι διαβλέπουσα εις τον Έλληνα μεσογειακόν εμπορικόν αντίπαλον, θα ίδη ότι και οι Έλληνες πολιτικοί έσχον την διορατικότητα του Μουσσολίνι: "Θα αναγνωρίσω επισήμως τα Σοβιέτ, μόλις η Ιταλική Βουλή ψηφίση την εμπορικήν σύμβασιν και θα ανοίξω εις τους Ιταλούς το απέραντον πεδίον του Σλαυϊκού κόσμου". Ημείς ευρισκόμεθα από αιώνων εις το απέραντον πεδίον του Σλαυϊκού κόσμου, με θερμάς αμοιβαίας συμπαθείας με τον Σλαυϊκόν κόσμον εν Ρωσία. Και φοβούμεθα προκαταβολικώς μη δυσαρεστήσωμεν, πριν ή τουλάχιστον βολιδοσκοπήσωμεν Αγγλίαν και Γαλλίαν, ίνα πεισθώμεν εάν πράγματι θα δυσαρεστήσωμεν και εις ποίον βαθμόν.
     Όσον αφορά τον φόβον του κομμουνισμού εν Ελλάδι, δεν είναι ο Ρώσος πρέσβυς όστις τον έφερε ή θα τον διασώση, ο ιδιωτικός πράκτωρ εργάζεται λυσιτελέστερον, διότι είναι αφανής, ενώ ο πρέσβυς είναι πασιφανής και αυάλωτοι αι ενέργειαί του υπό της αστυνομίας. Εάν η ρωσική κυβέρνησις ήθελε προδώσει τας κομμουνιστικάς της ενεργείας, δεν είχε παρά να τας αναθέση εις τους πρέσβεις της. Αμέσως η αστυνομία θα είχε ευκόλως τα δεδομένα της ερεύνης της. Ενώ δεν τα έχει ευκόλως με τους μυστικούς πράκτορας. Αλλ' η Αγγλία και η Ιταλία, με προσφορώτατον κομμουνιστικόν έδαφος, δεν εφοβήθησαν τον Σοβιετικόν πρέσβυν, δεν βλέπω διατί να τον φοβηθή η Ελλάς. Δια τούτο συνενώ  αμερίστως την φωνήν μου προς την φωνήν του Ελληνισμού της Ρωσίας.

ΣΧΕΣΕΙΣ - ΔΙΑΒΑΤΗΡΙΑ

Επιφανής Ρώσος μοι έλεγε "Έλθετε εκ των πρώτων. Δεν θα έχετε ουδεμίαν σημασίαν εν Ρωσία αν μας έλθετε με αναγνώρισιν τελευταίοι". Και είναι αληθές: Μόνον αι συμπάθειαι του λαού, παρεκτός των Κυβερνητικών συμπαθειών, θα είναι μέγα εφόδιον δια τους Έλληνας της Ρωσίας. Ο λαός κολακεύεται υπερβολικά δια κάθε επίσημον αναγνώρισιν. Τελευτών θεωρώ αναγκαίον να λάβω την τιμήν να θέσω υπό την κρίσιν του Σεβαστού επί των Εξωτερικών Υπουργείου την γνώμην μου περί της μεταπολεμικής θέσεως της Ελλάδος εν Ευρώπη και να την συσχετίσω με τας σχέσεις προς την Ρωσίαν. Η Ναυτική Στρατηγική διδάσκει ότι η γεωγραφική θέσις της Ελλάδος της υπαγορεύει την πολιτικήν ην έχει ν' ακολουθήση:
 (1) - Λόγω των  αναπεπταμένων παραλίων της και εις θέσιν στρατηγικήν τοιαύτην, ώστε να εξαρτώνται εξ αυτής αι παγκόσμιαι εμπορικαί αρτηρίαι, Γιβραλτάρ - Σουέζ και Γιβραλτάρ - Μαύρης Θαλάσσης, οφείλει να μην είναι ποτέ εχθρά του "Κυριάρχου της Θαλάσσης". Τούτο κατενόησε καλύτερον παντός Ναυάρχου και παντός Στρατηγού Έλληνος ο κ. Βενιζέλος κατά τον Ευρωπαϊκόν πόλεμον.
(2) - Λόγω των κατά ξηράν συνόρων της η Ελλάς είναι γείτων του Σλαυϊκού όγκου και επομένως αν ο Σλαυϊσμός συνασπισθή εις εν "Συμμαχικόν Σύνδεσμον" οφείλει να μην είναι εχθρά αυτού. Προσέτι αν τυχόν εις μέλλοντα παγκόσμιον πόλεμον, ο "Κυρίαρχος της Θαλάσσης" ευρεθή αντίπαλος του Σλαυϊσμού, η Ελλάς πρέπει να μείνει ουδετέρα. Διότι αν ο "Κυρίαρχος της Θαλάσσης" ευκόλως έπνιξε την Γερμανίαν λόγω της γεωγραφικής της θέσεως, δεν θα δυνηθή όμως ευκόλως να πνίξη τον αυτάρκη και μη έχοντα παράλια Σλαυϊσμόνη. Επομένως, αν έχομεν ναυτικούς λόγους να μην είμεθα εχθροί της Αγγλίας, έχομεν τους αυτούς στρατιωτικούς λόγους να μην είμεθα εχθροί του Σλαυϊσμού. Και το καλύτερον εθνικόν Σύμβολον το οποίον υπαγορεύει εις την Ελλάδα η στρατηγική είναι όχι ο Δικέφαλος Αετός αλλ' ο Δικέφαλος Ερμής. Η δύναμις της Ελλάδος δεν είναι η εδαφική επέκτασις. Είναι η γεωγραφική της θέσις και η εμπορική ιδιοφυΐα του Έλληνος. Η δύναμίς μας θα είναι να είμαστε άριστα εξωπλισμένοι ναυτικώς και στρατιωτικώς.
     Δικέφαλος Ερμής του εμπορίου μεταξύ Ανατολής και Δύσεως. Θα κατακτήσωμεν οικονομικώς πολύ περισσότερον τας παγκοσμίους αγοράς ή οι Εβραίοι, οι μη έχοντες ουδέ σπιθαμήν γης ως πατρίδα. Και απαραίτητοι στυλοβάται του Οικονομικού μας Εθνικού Οικοδομήματος είναι δύο: Ο εκάστοτε κυρίαρχος της θαλάσσης (σήμερον η Αγγλία) και ο Σλαυϊσμός. Εάν οι ούτοι στυλοβάται ημών είναι εν πολέμω σύμμαχοι, και ημείς πρέπει να είμεθα σύμμαχοι αυτών. Εάν είναι πολεμικώς αντίπαλοι, ημείς πρέπει να σταθώμεν ένοπλοι μέχρι οδόντων, εις ένοπλον ουδετερότητα. Ιδού τι υπαγορεύει η Επιστήμη - Στρατηγική.
     Εν τέλει λαμβάνω την τιμήν να επιστήσω την προσοχήν του Σεβαστού Υπουργείου ότι η σημερινή και η αύριον Ρωσία δεν είναι η φερομένη υπό της Κοινής Γνώμης ως "Ρωσία των Μπολσεβίκων" αλλά η "Προοδευτική Ρωσία των Ρώσων Επιστημόνων και Ιδεολόγων". Ο εργάτης και ο χωρικός ήσαν απαραίτητοι δια την ανατροπήν της παλαιάς Ρωσίας. Αλλά δια την δημιουργίαν της νέας Ρωσίας, ο εργάτης και ο χωρικός (άρα ο κομμουνισμός) θα τεθούν συν τω χρόνω κατά μέρος υπό των Ρώσων διανοουμένων και θα το δεχθούν ευχαρίστως. Μόνοι των οι χωρικοί και οι εργάται θα το ζητήσουν δια την υλικήν των ευημερίαν, πέραν της οποίας είν' ανίκανοι να σκεφθούν. Και της νέας Ρωσίας πρέπει να γίνωμεν φίλοι ως Προμηθείς και ουχί ως Επιμηθείς, όταν θα μας τρίξη τους οδόντας.
                                                  (υπογραφή)     Γεώργιος Κακουλίδης"
     Η αναφορά του αυτή δεν έχει ημερομηνία ούτε αριθμό πρωτοκόλλου. Από περικοπή όμως μιας αγόρευσής του στη Βουλή βεβαιώνεται ότι η επίσκεψή του στη Ρωσία έγινε το καλοκαίρι του 1923 και πριν από την εκλογή του ως βουλευτή. Το επόμενο έτος επαναλήφθηκαν οι διπλωματικές σχέσεις των δύο χωρών και πρώτος πρέσβυς της Ελλάδος στη Ρωσία ήταν ο Νικ. Μαυρουδής, ενώ ο πρώτος αντιπρόσωπος της ΕΣΣΔ στην Αθήνα ο Α. Ματσίσκυ.



(1) Γεώργιος Βασιλίεβιτς Τσιτσέριν. Επίτροπος του λαού επί των εξωτερικών υποθέσεων από το 1918 έως το 1929.



Ο ΝΑΥΑΡΧΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΑΚΟΥΛΙΔΗΣ, του Νικ. Δ. Νικολαΐδη, εκδ. ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΟ, 12/2001